Burn-outklachten, prestatiedruk en soms zelfmoord: de psychische nood onder studenten is hoog

Studenten met psychische problemen moeten hoger op het prioriteitenlijstje staan van politici, vindt studentenorganisatie Iso. In een rapport dat woensdag gepresenteerd wordt tijdens een debatavond over studentenwelzijn in De Balie doet de club een oproep: grijp nu in, want de nood is hoog.

Het rapport is een analyse van achttien grote onderzoeken die de afgelopen jaren gedaan zijn naar studentenwelzijn. Doel: een landelijk beeld schetsen van problemen waar studenten mee kampen. Uit de verschillende onderzoeken heeft het Iso parameters samengevoegd die resulteren in de volgende cijfers: meer dan 70 procent van de studenten geeft aan vaak tot zeer vaak druk te ervaren om te presteren, 32 procent heeft last van concentratieproblemen, bijna 53 procent kampt al met burn-outklachten zoals emotionele uitputting, en bij bijna 9 procent is een risico aanwezig op het plegen van zelfmoord.

Geen landelijk beeld

Opnieuw schokkende cijfers, maar niet geheel nieuw. Waarom leunt het Iso op andere bronnen? “Er zijn heel veel cijfers beschikbaar. Wij wilden de data analyseren, om vervolgens tegen de minister te kunnen zeggen: wacht niet met ingrijpen tot eind 2020”, zegt Iso-voorzitter Kees Gillesse. Dat is het jaar dat het RIVM, met studentenorganisaties en experts, komt met een grote nulmeting naar studentenwelzijn. Minister Ingrid van Engelshoven (onderwijs) wacht die resultaten af, zei ze in een Kamerbrief. De huidige onderzoeken zouden niet goed met ­elkaar te vergelijken zijn en geen landelijk beeld schetsen.

Die redenatie deugt niet, wil het Iso aantonen in dit rapport. Onderzoekster en docent Jolien Dop­meijer, verbonden aan de hogeschool Windesheim en betrokken bij het RIVM-onderzoek, gaat daar voorzichtig in mee. “Het is terecht dat je voorzichtig bent met vergelijken, maar om te zeggen: we hebben geen landelijke cijfers, dat vind ik weer het andere uiterste.” Dopmeijer doet onderzoek naar de relatie tussen studie-uitval en psychosociale klachten. Daarin stemt ze vaak dingen af met haar collega aan de Universiteit van Amsterdam. “Dan heb je dus al cijfers uit het oosten en westen van het land.”

Leenstelsel

Dopmeijer prijst het initiatief van Iso, maar is kritisch op de aanbevelingen die de studentenorganisatie doet. “Die zijn wat voorzichtig en niet zo concreet.” Zo roept de studentenorganisatie op het leenstelsel te herzien, net als het bindend studieadvies. Dopmeijer wijst erop dat de schokkende cijfers onderdeel zijn van een breder, maatschappelijk probleem van toenemende druk. “Die begint al op de basisschool met tal van toetsen.” De studenten kampen uiteindelijk met de gevolgen van die druk. “Omdat de problemen al zo vroeg ontwikkeld zijn, herkennen sommige studenten psychische klachten bij zichzelf niet eens.” Het gevolg: een burn-out, depressie en in het ergste geval zelfmoord.

Dopmeijer doet nu ook onderzoek naar voorspellers van een burn-out. “Die zijn er: eenzaamheid, je niet thuis voelen en druk om te presteren.” Problemen waar jonge mensen vaak mee kampen. Ze pleit ervoor het probleem eerder aan te pakken, bijvoorbeeld door kinderen meer ruimte te geven voor persoonlijke ontwikkeling op school. “75 procent van de psychische problemen wordt gevormd voor het 24ste levensjaar.”

Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem bij 113 Zelfmoordpreventie: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113

Lees ook:
Hoe overleef ik studiestress?

Hoe word je geen stress-student? Die vraag vliegt ongetwijfeld door de hoofden van de duizenden eerstejaars die net zijn begonnen met studeren. Een expert en twee ouderejaars geven tips.