‘Brede brugklas komt er niet, Wiersma mist een afslag’

De brede brugklas komt er niet, en het schooladvies in groep 8 wordt niet afgeschaft. Onderwijsminister Wiersma heeft in een Kamerbrief heeft laten weten dat hij niets verandert in het onderwijsstelsel, omdat hij ‘nog geen duidelijk zicht’ heeft ‘op de praktische en financiële consequenties’.

Voorzitter Henk Hagoort van de VO-raad (de koepel van scholen in het voortgezet onderwijs) hoopt maar dat het momentum voor veranderingen nu niet voorbij is. “We gaan dus door met het op twaalfjarige leeftijd indelen van kinderen op vmbo-, havo- en vwo-niveau”, zegt Hagoort. “Terwijl we weten dat het voor de kansengelijkheid en voor de talenten van veel leerlingen goed zou zijn als dat drie jaar later gebeurt.”

In april 2021 gaf de Onderwijsraad een spraakmakend advies aan de regering: omdat de kansenongelijkheid in het onderwijs een ‘onhoudbare’ en ‘onverantwoorde’ omvang heeft aangenomen, zou het middelbareschooladvies in groep 8 moeten verdwijnen. Ook zouden alle leerlingen de eerste drie jaar van de middelbare school in een gezamenlijke brugklas moeten doorbrengen en pas daarna worden ingedeeld in vmbo-, havo- of vwo-niveau. Dat is goed voor de integratie, en het voorkomt ‘niveaudenken’, waarbij van vmbo’ers na hun twaalfde niets méér verwacht wordt.

De raad erkende de impact van deze ‘stelselwijziging’: die zou zeker vijf jaar in beslag nemen. Schoolgebouwen zijn er niet op ingericht op een driejarige brugklas, docenten zijn er niet voor opgeleid en het lesmateriaal en het curriculum zijn er niet op aangepast.

Teleurstelling

Pas drie weken geleden kwam het kabinet met een reactie op het advies. Minister Wiersma onderschrijft het ideaal van de Onderwijsraad, maar zet, vanwege de moeilijke tijden waarin het onderwijsveld verkeert, geen stappen in de richting van een nieuwe wet. Tot teleurstelling van de VO-raad. “Zo’n verandering heeft twee of drie kabinetten nodig”, denkt Hagoort. “Wiersma mist een afslag als hij nu niet begint met de weg van A naar B.”

“De wetenschap, de onderwijssectoren, de wethouders van de grote steden en de werkgevers: iedereen is het erover eens dat latere selectie gunstig zou zijn voor onze jeugd”, zegt Hagoort. “Politiek gezien zou deze stelselwijziging dus helemaal niet zo spannend moeten zijn. Maar het debat over de ‘brede brugklas’ heeft geleid tot een politieke impasse. Dat komt doordat het beeld is ontstaan dat iedere leerling drie jaar in dezelfde klas zit en op hetzelfde niveau les krijgt.”

Maar de opzet die Hagoort voor zich ziet is veel flexibeler. Op zo’n 300 van de 1400 locaties van middelbare scholen in Nederland zijn alle drie de schoolniveaus aanwezig, schat de VO-raad in. “Maar brugklassen voor alle drie de niveaus gezamenlijk zijn zeldzaam.” Iedere school zou zelf moeten kunnen bepalen hoe ze die samenwerking tussen vmbo, havo en vwo in de onderbouw wil inrichten.

“Richt je stamgroepen in voor bijvoorbeeld mentorlessen, culturele en sportieve vakken, en laat je leerlingen scheikunde op hun eigen niveau doen? Maak je het voor een leerling mogelijk om Engels op vwo-niveau te doen en wiskunde op havo-niveau? Er zijn weinig leerlingen die precies aan één schoolniveau voldoen. Geef hun talenten de ruimte en laat scholieren elkaar ontmoeten. Wetenschappelijk is vastgesteld dat leerlingen dan opbloeien.”

Bonus

Van subsidies voor brede brugklassen, die minister Wiersma wil vergeven, verwacht Hagoort weinig. In Amsterdam werd zo’n bonus ingevoerd. “Daar zijn er inderdaad brede brugklassen bijgekomen, maar per saldo is sindsdien de segregatie tussen kinderen in de stad alleen maar toegenomen. Zolang er naast brede scholengemeenschappen ook categorale gymnasia of mavo’s en lycea voor havo/vwo blijven bestaan, zullen ze de concurrentiestrijd waarschijnlijk verliezen.”

Dat is verklaarbaar, zegt Hagoort: op brede scholen zit een ander type leerling dan op categorale scholen en lycea. “Brede scholen trekken vooral leerlingen die willen opstomen naar een hoger niveau. In het huidige, op concurrentie gebaseerde stelsel hebben brede scholen daardoor geen eerlijke kans. Wil je dat straks over de hele linie meer leerlingen elkaar ontmoeten en hun talenten ontwikkelen, dan moeten alle typen scholen meedoen.”

Lees ook:

Kabinet ziet af van brede brugklas: te ingrijpend voor het onderwijs

Een komt geen brede brugklas op iedere middelbare school. Het kabinet vindt het te ingrijpend voor het onderwijs.

Onderwijsraad: Het schooladvies in groep 8 verdwijnt, een 3- jarige brugklas voor alle leerlingen

De Onderwijsraad doet een vergaand voorstel voor latere selectie om de kansenongelijkheid in het onderwijs aan te pakken.