‘Armoede heeft invloed op schoolprestaties’

Opgroeien in armoede heeft invloed op het welzijn en de leerprestaties van kinderen. Dat denkt een meerderheid van de basisschoolleerkrachten met leerlingen bij wie er thuis weinig geld is, blijkt uit een enquête van Duo Onderwijsonderzoek.

Van de leerkrachten die aangeven dat ze leerlingen hebben die in armoede leven, zegt driekwart dat dit invloed heeft op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Iets meer dan de helft (55 procent) ziet dat armoede invloed heeft op de leerprestaties.

Altijd stress

Die observaties verbazen directeur Gaby van den Biggelaar van Organisatie Leergeld Nederland (LGN) niet. “In gezinnen met weinig geld is altijd stress”, zegt ze. “Kinderen krijgen dat mee.” Bij (LGN) zijn stichtingen Leergeld uit het hele land aangesloten. Die stichtingen helpen kinderen wiens ouders geen geld hebben voor bijvoorbeeld een fiets, schoolreisje of lidmaatschap van een voetbalclub.

“Als er een aanvraag komt, gaan we altijd naar het gezin toe”, zegt ze. De stichtingen weten dus wat er speelt. “Kinderen durven thuis niet te vertellen dat er weer een excursie aankomt, of gaan niet naar verjaardagsfeestjes als ze uitgenodigd worden omdat ze bang zijn dat zij die kinderen dan weer thuis moeten uitnodigen.” Soms verzinnen kinderen dat ze op vakantie zijn geweest om niet buiten de boot te vallen.

Het aandeel aanvragen bij de stichtingen Leergeld die te maken hebben met onderwijs zijn de afgelopen jaren toegenomen. Van den Biggelaar maakt zich wat dat betreft vooral zorgen om de digitalisering van lesmateriaal. “Als een school bedenkt dat alle kinderen een laptop nodig hebben, moet de school dat eigenlijk voor rekening nemen. Nu verwijzen ze nogal eens door naar een Stichting Leergeld, maar wij zijn er niet om de gaten op te vullen die het onderwijs laat vallen.”

In de enquête van Duo geven leraren aan dat kinderen last hebben van concentratieproblemen en vermoeidheid, en dat digitaal werken inderdaad een probleem kan zijn. Maar slechts een handjevol leraren heeft bij de extra opmerkingen ingevuld wat ze precies bedoelen wanneer ze zeggen dat armoede invloed heeft op de leerprestaties.

Uitnodigingen uitdelen

Duo ondervroeg zevenhonderd leerkrachten, van wie ruim twee derde aangeeft een of meerdere leerlingen te hebben die in armoede leven. Vaak merken ze dat aan kleding en schoenen van de kinderen, maar ook omdat kinderen tijdens het kringgesprek nooit kunnen vertellen dat ze iets leuks hebben gedaan in het weekend of omdat er geen geld is om mee te gaan op schoolreisje.

Veel leraren (twee derde) zegt dat hun school rekening houdt met die leerlingen, bijvoorbeeld met een potje voor wie het schoolreisje niet kan betalen. Ook laten leerkrachten kinderen op school huiswerk maken omdat er thuis bijvoorbeeld geen computer is en zegt driekwart van de ondervraagde leraren dat kinderen in de klas geen uitnodigingen voor feestjes mogen uitdelen.

Leven in armoede

Deze week bleek uit cijfers van het CBS dat vorig jaar 264.000 kinderen leefden in een gezin met een inkomen onder de armoedegrens. Dat is 8 procent van alle kinderen.

De meeste kinderen die in armoede leven, wonen in Rotterdam. Ook Heerlen, Amsterdam, Den Haag en Delfzijl staan in de top vijf van gemeenten met relatief de meeste kinderen met armoederisico. In Rozendaal was het aandeel kinderen dat deel uitmaakt van een laag-inkomensgezin het kleinst: 2,1 procent. Ook in Bunnik en Heiloo lag het aandeel onder de 3 procent.

Lees ook:

Een nieuwe alliantie moet het aantal kinderen in armoede naar nul brengen

Ook in Nederland leven nog heel wat kinderen in armoede. Een alliantie van bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en gemeenten wil hun aantal naar nul brengen.