Als het aan D66 ligt, mag loten voor studies straks weer

Als het aan D66 ligt, krijgen hoger onderwijsinstellingen opnieuw de mogelijkheid om studenten in te loten in plaats van te selecteren. Het lotingssysteem werd twee jaar geleden afgeschaft, omdat geschikte studenten geen kans zouden maken op toelating. Studies met een studentenstop, numerus fixus, mogen sinds die tijd zelf hun selectiecriteria samenstellen. Loten mag niet meer.

D66 vindt dit onwenselijk. Tweede Kamerlid Jan Paternotte: “Doordat loten verboden is, werpen veel instellingen hoge drempels op.” Oneerlijk, vindt hij, omdat studenten met voldoende financiële middelen bijvoorbeeld dure bijlessen volgen om zich voor te bereiden op toelatingstoetsen. “Daarom willen wij het verbod op loten opheffen.”

Maandag verdedigt hij zijn voorstel in de Tweede Kamer tijdens het debat over ‘de strategische agenda’, waarin minister Ingrid van Engelshoven van onderwijs haar visie uiteen zet voor het hoger onderwijs.

Afgeschrikt door selectietoetsen

Coalitiegenoot CDA blijft voorstander van selectie aan de poort, maar staat niet onwelwillend tegenover het herinvoeren van loten onder bepaalde omstandigheden. Tweede Kamerlid Harry van der Molen geeft als voorbeeld eerstegeneratiestudenten die worden afgeschrikt door selectietoetsen en zich niet inschrijven. “Als loting een optie is om dat effect tegen te gaan, is dat prima.”

Zowel Van der Molen als Paternotte vinden dat dit een keuze moet zijn van de instelling. Het is een eerste stap, zegt hoogleraar medische onderwijskunde Olle ten Cate. Hij werkt bij het UMC Utrecht en is al een tijd betrokken bij het selectieproces. “Maar het mag nog wel iets radicaler.” Het liefst zou hij zien dat alle medische faculteiten de gewogen loting opnieuw invoeren. Hoe hoger het eindexamencijfer, hoe meer kans op een plek. “Het is een veel transparanter systeem.”

Op dit moment vraagt de geneeskunde-opleiding in Utrecht aankomende studenten een motivatiebrief te schrijven en een aantal toetsen te doen. Ten Cate ziet dat bijlesbureaus als paddestoelen uit de grond schieten om studenten voor te bereiden. “Het gevolg is een ratrace.”

Niet halverwege het eerste jaar uitvallen

De decentrale selectie is ooit ingevoerd zodat studenten die voor een opleiding kozen, daar ook bij passen en niet halverwege het eerste jaar uitvallen. “Maar bij de opleiding geneeskunde speelt dit niet”, zegt Ten Cate. “Ik durf te beweren dat 80 tot 90 procent van de studenten die kiezen voor de opleiding, geschikt is voor het vak. Selectie betekent nu geschikte studenten weren, uitsluitend omdat er te weinig plek is. Dan is loten beter.”

De Vereniging van Universiteiten (VSNU) kan zich voorstellen dat sommige opleidingen de loting als extra middel willen inzetten. “Maar laten we ook kijken hoe we de decentrale selectie kunnen optimaliseren”, zegt een woordvoerder. Ook de Vereniging Hogescholen (VH) ziet wel iets in de herinvoering van loten. Voorzitter Maurice Limmen: “Het is goed als hogescholen zelf een keuze kunnen maken tussen loting en decentrale selectie. Er zijn grote verschillen tussen opleidingen, dus beide opties moeten mogelijk worden.”

Lees ook:
Selectie bij studie geneeskunde levert geen betere studenten dan loting

Selectie aan de poort bij de studie geneeskunde leidt niet tot betere studieresultaten. De overstap van centrale loting naar selectie van geneeskundestudenten heeft daarmee niet het effect waarop voorstanders van deze verandering hadden gehoopt.