Zwitsers bankgeheim wordt ook van binnenuit uitgehold

In de jacht op zwart geld verschuiven de normen drastisch. Wie had gedacht dat een Duitse bondskanselier sterk overweegt illegale data over rekeninghouders bij Zwitserse banken te kopen? Maandag liet Angela Merkel weten best voor heler te willen spelen.

Het Zwitserse bankgeheim, jarenlang de belangrijkste pijler onder de financiële sector van het Alpenland, brokkelt snel af. Het is een verschijnsel dat nauw samenhangt met de financiële crisis. Overal ter wereld zoeken overheden naar dekking voor hun almaar oplopende overheidstekorten. De Amerikanen zijn een zwaar juridisch offensief begonnen tegen de Zwitserse banken, de Fransen en Duitsers lijken de gegevens vooral te kunnen bemachtigen door te profiteren van bankmedewerkers die hun loon onvoldoende hoog vinden. Ze beginnen nu bij te klussen door gegevens van banken te stelen en door te verkopen aan belastingdiensten.

Het meest recente voorbeeld is het aanbod, aan Duitsland, gedaan door een niet nader aangeduide persoon. Volgens berichten in de Financial Times Deutschland is de Duitse overheid een cd-rom aangeboden met daarop de gegevens van 1500 spaarders. De prijs die betaald moet worden is omgerekend naar gegeven bedraagt 1660 euro per stuk, een slordige 2,5 miljoen euro. Hoeveel de Duitse belastingdienst denkt binnen te halen is niet duidelijk. Achter de rekeningen zou zeker 200 miljoen euro aan niet opgegeven vermogen schuilgaan.

Dat Angela Merkel er niet vies van is de gegevens van de informant te kopen, is niet heel erg vreemd. Duitsland betaalde twee jaar geleden al 5 miljoen euro voor een setje data van Liechtensteinse rekeningen. De dwergstaat noemde die Duitse daad zo ongeveer een financiële oorlogsverklaring.

Maar de Duitsers blijken in zekere zin een markt te hebben geschapen. Onlangs werden ook bij de Franse overheid gegevensbezorgd, van de vestiging van HSBC in het Zwitserse Genève. Het Zwitserse bankwezen ziet de acties als een directe bedreiging voor zijn bestaan. De Zwitserse overheid wordt door de vereniging van Zwitserse bankiers (300 leden) voorgehouden dat deze handelwijze haaks staat op productieve onderhandelingen met overheden die op zoek zijn naar zwart geld. Die zouden juist moeten leiden tot een soepeler samenwerking.

Krampachtig wordt de mazen in het Zwitserse netwerk gedicht. Zo moet er een wet komen die het bankmedewerkers verbiedt mee te helpen aan het speuren van andere staten naar zwarte vermogens, als dat plaatsvindt op basis van gestolen data.

Frankrijk en Duitsland hebben beide besloten wel degelijk met de gegevens aan de slag te gaan. De data die aan Frankrijk zijn verkocht, worden aangewend voor naheffingen. Duitsland zette de gegevens uit Liechtenstein om in strafprocedures. Het meest opvallende slachtoffer van die actie was de topman van Deutsche Post, Klaus Zumwinkel. Die kreeg een voorwaardelijke straf en een boete van een miljoen euro voor zijn kiezen.

Maart vorig jaar gaf Zwitserland er de voorkeur aan mee te zullen werken aan een internationaal initiatief om belastingontduiking tegen te gaan. Het land moest wel, anders zou het op een zwarte lijst prijken, tussen een stel bananenrepublieken. Sindsdien zijn ook de Verenigde Staten begonnen met een offensief. Dat leidde aanvankelijk tot een vergelijk tussen de Zwitsers en de VS over Amerikaanse klanten van de Zwitserse topbank UBS. Zwitserse federale rechters hebben klagers over dat akkoord in het gelijk gesteld. De Zwitserse overheid is nu aan zet om de relatie met de Amerikanen glad te strijken.

Eén ding staat vast: het Zwitserse bankgeheim verbrokkelt niet alleen door acties van buitenaf, maar wordt vooral door het te koop aanbieden van illegaal verkregen data van binnenuit uitgehold.