Zwervend in de geest

Hij geldt als een van de prominente dichters en intellectuelen van Indonesië. Zijn leven weerspiegelde de recente geschiedenis van zijn land. Altijd balanceerde hij tussen de Batak-cultuur van Sumatra en Europa.

Zijn grootvader had in de Atjeh-oorlog tegen de Nederlanders gevochten. Maar dat was vergeten toen Sitor Situmorang opgroeide. Als zoon van een stamhoofd op het eiland Samosir in het Tobameer op Sumatra, werd hij toegelaten tot een Nederlandse lagere school. Dat werd maar aan een kleine minderheid gegund. Op die school zag hij voor het eerst boeken en schriften. Daar maakte hij gretig gebruik van. Toen hij vijftien was, oefende hij zijn pen op een vertaling van 'Saïdja en Adinda', een vertelling binnen de 'Max Havelaar' van Multatuli. Later werd hij journalist, eerst voor lokale kranten, vervolgens in hoofdstad Jakarta.

Hij steunde de nationalisten van Soekarno. Na de militaire staatsgreep van Soeharto werd hij in 1967 gearresteerd. Zijn 'voorlopige hechtenis' duurde acht jaar. Daarna week hij uit naar Parijs en Nederland, waar hij een tijdje de Indonesische taal doceerde aan de universiteit van Leiden.

In Indonesië maakte hij naam met zijn antropologische studie van de Batak-cultuur. Maar zijn gedichten zijn bekender. Zijn werk wordt van hetzelfde niveau geacht als dat van Pramoedya Ananta Toer. In zijn geest was hij altijd zwervende, altijd verlangend naar een thuis dat niet meer bestaat. "Als je hersens niet meer zwerven, dan leef je niet meer", zei hij op zijn 85ste.

Na de dood van zijn eerste vrouw, trouwde hij de Nederlandse Barbara Brouwer. Ze verdeelden hun tijd tussen Indonesië en Nederland.

Sitor Situmorang werd geboren op 2 oktober 1923 op Samosir, Sumatra, Indonesië. Hij stierf op 21 december 2014 in Apeldoorn.

undefined