Zweedse 'negerkoning' onttroond
Niet alleen in Nederland zijn raciale kwesties gespreksstof. In Zweden zijn afleveringen van Pippi Langkous herschreven, omdat er te veel raciaal-dubieuze verwijzingen in zaten. De gebeurtenis past in een Zweedse reeks van discussies over politieke correctheid.
Ergens op een eilandje in de Stille Zuidzee, op Taka-Tukaland, woont de bebaarde vader van Pippi Langkous. Het meisje met roodharige staartjes vertelt steevast aan iedereen die ze tegenkomt, dat haar vader daar piratenhoofdman en negerkoning is. Bovendien is hij de sterkste man van de wereld. Nu doet ze dat niet meer. Haar vader is nog wel koning, maar niet die van de negers. De Zweedse publieke omroep SVT, dat eigendomsrechten van de oude filmbeelden heeft, vond dat koningschap te dubieus en besliste het te schrappen.
Cultureel erfgoed
Het woord 'neger' komt vanaf nu niet meer voor in de Pippi's op film. De boeken en films van Pippi Langkous, van de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren, hebben een iconische status in het Scandinavische land. Tegenstanders zeggen dat de verhalen en films cultureel erfgoed zijn, dat je niet mag aantasten. Voorstanders stellen daar tegenover dat het aanpassen van de woorden precies is wat schrijfster Astrid Lindgren had gewild. Daar zit wat in. Lindgren gaf in een interview in de jaren zeventig al aan dat ze zelf zich niet helemaal in de scène kon vinden. Een witte man die aankomt op een eiland, en daar pardoes negerkoning wordt, vond ze eigenlijk een ietwat te bizar verhaal.
Ze maakte voor haar dood al kenbaar dat het verhaal van Pippi's vader niet meer bij de huidige tijd zou passen. Publieke omroep SVT gebruikt haar woorden als één van de voornaamste argumenten om het roer om te gooien. De verhalen in de Pippi Langkousboeken waren nooit vanuit een superioriteitsgevoel geschreven, vertelde de schrijfster. Astrid Lindgren bedacht Pippi Langkous, het meisje met haar roze huis, aapje en Schimmelpaard, in de jaren '40 van de vorige eeuw. Toen golden er andere normen, zei ze. De Zweedse schrijfster overleed op late leeftijd in 2002. Ze hielp ook mee bij de verfilmingen van haar boeken.
Hart onder de riem
De Zweden weten precies hoe de pijnlijke discussies rondom raciale stereotypen voelen. Toen in 2013 de Pieten-discussie losbarstte, schreef de grote krant Sydsvenskan, uit de omgeving van Malmö, dan ook een steunbetuiging aan het Hollandse volk. In Zweden zijn de discussies bijna gemeengoed geworden. Ieder jaar rond kerst laaien onenigheden op. Zo waren er bijvoorbeeld al de 'negerbol' die nu 'chocoladebol' heet, en de 'Disney-gate' affaire, waarbij Disney aanstootgevende stukjes uit oude films knipte. Sommige Zweden waren not amused.
Als Zweed herken je de worstelingen van de Nederlandse bevolking, schreef de journalist Patrik Svensson in Sydsvenskan. 'Een kerst zonder racistische stereotypen? Dat is erger dan een plastic kerstboom of alcoholvrije glühwein,' grapte de schrijver destijds in Sydsvenskan, om de Hollanders een hart onder de riem te steken.
