Zweedse aanpak tegen uitwassen prostitutie

De legalisering van de prostitutiebranche heeft in Nederland niet tot het gedroomde walhalla geleid. Het is tijd voor een nieuwe koers. Dat de Zweedse minister van justitie een vernietigend oordeel velt over onze prostitutieaanpak (Trouw, 6 december) moeten we niet lichtvaardig terzijde schuiven. Laten we ook niet vervallen in het angstargument dat (potentiële) klanten zich massaal aan onze dochters vergrijpen als er geen prostituees meer zijn.

Elke overheid dient zich te beraden op de kern van het beleid. Wat beoog je? Wat zijn je doelen? Welke instrumenten zet je vervolgens in? In mijn ogen zijn de kernpunten het voorkomen van onvrijwillige betaalde seks, het laten toevallen van het financiële voordeel aan de prostituee in plaats van aan een loverboy en het voorkomen van psychische en fysieke trauma’s bij de prostituee.

Laten we deze voor de hand liggende zaken eens langslopen. De vrijwillige basis is er in Nederland veelal niet: niet bij de legale bedrijven, niet bij de thuiswerkers, niet bij de tippelaarsters, niet in het homocircuit. Dwang is aan de orde van de dag, mensenhandel gemeengoed en als je stijf staat van de drugs is er ook weinig vrijwilligs aan.

De sluiting van de beruchte Rotterdamse tippelzone aan de Keileweg is in dat licht een triomf. Inmiddels hebben 150 vrouwen een menswaardig bestaan, met gecontroleerd gebruik, een woning en werk. Terugdenkend aan de gesprekken die ik als wethouder met deze dames voerde, raakte me diep de omschrijving van hun motief: de vrouwen van de Keileweg vonden vijf euro voor een blowjob waardiger dan iets van een ander jatten. De overheid subsidieerde de uitbuiting van vrouwen. Dat wij als maatschappij deze mensonterende prostitutiezone niet langer met trots tonen, is winst. Maar er valt meer winst te halen.

Het tweede punt. De vrouwen en mannen die hun eigen lijf verkopen, houden er zelf vaak weinig aan over. De meesten zijn veel geld kwijt aan bescherming en kamerhuur. Of het geld wordt simpelweg ingehouden door criminelen die de jongens en meisjes nog een klap verkopen of gevangen houden ook. Geestelijke en lichamelijke ellende gaan vaak hand in hand met betaalde seks. Ook vrouwen die er uit zijn gestapt, hebben nog jaren later last van het misbruik dat anderen van hun lijf hebben gemaakt. De aandacht voor jongensprostitutie is daarnaast veel te mager. Alsof het niet bestaat.

Is het Zweedse verbod op betaalde seks dan een idee? Zeker. Ook intensieve internationale politiesamenwerking is hard nodig. Het strafbaar stellen van betaalde seks: graag. Klanten voelen nu vaak geen enkele verantwoordelijkheid om zich ervan te vergewissen of een prostituee minderjarig is, of zij niet onder dwang werkt. Maak gebruik van de schaamte die er onder veel hoerenlopers is. Kwestie van creativiteit. Zet de camera’s die op tippelzones staan online. Licht vrouwlief in als manlief over de schreef is gegaan. Zet er ook bij welke seksuele dienst hij wilde.

Voor de lange termijn gaat het Zweedse standpunt me te ver omdat dit seks tegen betaling per definitie verbiedt. Gelijkwaardige mannen en vrouwen kunnen onderling prima afspraken maken over de condities waaronder zij tegen betaling seksuele diensten leveren. Als we de gigantische uitwassen tijdelijk op de Zweedse manier aanpakken, wordt prostitutie wellicht een normaal beroep, waar je onder normale omstandigheden op een fatsoenlijke manier je brood kunt verdienen.