Zuid-Europa ademt uit: Nieuwe Duitse minister van financiën is geen krenterig type

Acht jaar lang zwaaide de aartsconservatieve CDU'er Wolfgang Schäuble de scepter over het ministerie. Hij bracht de Duitse schulden terug en verdedigde de 'zwarte nul' met hand en tand. In Europa werd hij hét gezicht van het strenge Brussel dat Griekenland tot bezuinigen dwong. Mister austerity, meneer soberheid, was meer gevreesd dan geliefd en in Zuid-Europa zelfs gehaat. Maar veel Duitsers loofden hem: de zuinige Schäuble hield de hand veilig op de knip.

Met de sociaal-democraat Scholz zal er een andere wind waaien. Ook al omdat hij een tandem zal vormen met de eurofiele buitenlandminister Martin Schulz. Twee sociaal-democraten op de voor Europa belangrijkste Duitse ministerposten. In het regeerakkoord valt direct een andere toon op, een bereidheid om Duitsland meer financiële offers te laten brengen voor het Europese ideaal.

Moedig beginnen

Zuid-Europese kranten reageren opgelucht op het nieuws dat Scholz de nieuwe Duitse man in de Eurogroep wordt. Als zijn Hamburgse tijd een goede maatstaf is, lijkt dat niet geheel onterecht. Scholz is geen krenterig type, eerder iemand die graag geld uitgeeft, aldus financieel dagblad Handelsblatt.

Conflicten strijkt hij glad door meer geld vrij te maken en ook in projecten die hem aan het hart gaan, pompt hij zonder wroeging extra geld, aldus de krant. Scholz' motto in de Elbestad vat Handelsblatt als volgt samen: 'Grote projecten moedig beginnen en dan hopen dat de financiering later wel op orde komt'.

In Hamburg ging het niet alleen om dure prestigeprojecten als de concertzaal Elbphilharmonie, maar ook om investeringen in (sociale) woningbouw: 10.000 woningen liet hij jaarlijks bouwen. Trots is Scholz op de gratis kinderdagverblijven die hij mogelijk maakte. Hamburg is Scholz' Heimat. Hij groeide er op en studeerde er rechten. De beëdigd advocaat, gespecialiseerd in arbeidsrecht, is partner van een advocatenkantoor in de stad.

Een ernstige deuk

Scholz kan zich soms wat verliezen in grote visies. Slecht pakte dat uit bij de G20-top, deze zomer. Scholz wuifde zorgen over onlusten weg: Hamburg kan dit makkelijk aan, zei hij, na afloop zal het zijn alsof de top nooit had plaatsgevonden. De top zou een kroon op zijn burgemeesterschap zijn, een visitekaartje van de stad. Het liep anders. Rellen braken uit. Zijn reputatie liep een ernstige deuk op.

Die schade is hij aardig te boven gekomen. Hij is politiek dan ook door de wol geverfd. Scholz zat twaalf jaar in de Bondsdag en diende van 2007 tot 2009 als minister van werk en sociale zaken in het eerste kabinet-Merkel. Ook zit Scholz al sinds 2001 in het bestuur van de SPD, waarvan hij op zijn zeventiende lid werd.

Scholz hoort tot de conservatieve vleugel van zijn partij. Hij was een volgeling van Gerhard Schröder, die in 2003 de Duitse verzorgingsstaat versoberde. In Hamburg zorgde hij voor controverse door een harde aanpak van drugsgebruik: hij dwong mensen braakmiddelen te slikken.

Heerszuchtig

Met Scholz komt geen emotionele, impulsieve policitus naar Berlijn, maar eerder een pragmaticus, een strateeg; hij staat bekend als de beste onderhandelaar van de SPD. Hij is heerszuchtig - 'Wie mij als leider wil, krijgt die ook', is in Hamburg een veelgeciteerde zin - en heeft torenhoge ambities. Al even groot is zijn zelfbewustzijn, om niet te zeggen arrogantie.

Dat ego maakt hem weinig geliefd in eigen kring. Scholz heeft ook geen talent voor publiek optreden. Een journalist van weekblad Die Zeit gaf hem in 2003 de bijnaam Scholzomat vanwege zijn automatische, mechanische manier van praten tegen journalisten. Hij heeft nooit geprotesteerd. "Heel treffend", was zijn enige commentaar.

Lees ook:
Duitsland heeft weer een regering, de langste formatie uit de geschiedenis van de Bondsrepubliek is afgesloten. Maar de SDP-achterban zit nog altijd in zijn maag met samenwerking met Merkels christen-democraten.