Zoroastrisch geloof wint aan populariteit

Het Perzische nieuwjaar, Nohrouz, is weer begonnen. Een zeer belangrijke viering in Iran, die het begin van de lente markeert.

Na de islamitische revolutie van 1979 heeft de regering geprobeerd dit feest af te schaffen. Het is immers een pre-islamitisch, zoroastrisch feest dat volgens de autoriteiten niet zou passen in een islamitische republiek.

Een van de gebruiken rondom Nohrouz is het samenstellen van het zogenoemde sofreye haft sin, waarbij zeven symbolische voorwerpen op een kleed worden uitgestald als brengers van voorspoed, weelde, gezondheid en geluk. Traditioneel volgen dan dertien dagen van familiebezoek. Op de dertiende dag moet worden gepicknickt.

Met dat afschaffen van Nohrouz is het nooit iets geworden, daarvoor is de viering veel te populair. Maar met dat familiebezoek wordt het wel minder. Veel families zijn immers opgebroken omdat leden ervan naar het buitenland zijn vertrokken. Een probleem dat dit jaar ook speelt, is dat sommige Amerikaanse Iraniërs vanwege het visumbeleid van de Amerikaanse president Trump hun familie in Iran niet durven te bezoeken. Los daarvan hebben met name jongeren steeds minder zin om dertien dagen lang bij tantes en achterneven thuis op de bank fruit en noten te moeten eten. Velen ontvluchten dit door op reis te gaan. Teheran is daardoor relatief leeg en schoon.

Ook ik ging met man en kinderen naar het zuiden van Iran, onder andere naar de stad Yazd, waar nog veel zoroastriërs wonen. Zo verbleven we in een traditionele herberg bij Tina en Ramtin, een vriendelijk, jong zoroastrisch echtpaar dat samen met familie de tent runt.

Onder het genot van thee vroegen de gasten Ramtin het hemd van het lijf. Werd hij als zoroastriër in Iran niet gediscrimineerd? Werd hij anders bekeken, behandeld als een tweederangsburger misschien? Ramtin ontkende het allemaal. "Ik heb net zo'n goede scholing en evenveel respect en kansen gehad als een islamitische Iraniër. We hebben echt helemaal niets te klagen."

Het zoroastrisme, dat monotheïstisch en dualistisch van aard is, was de staatsgodsdienst van de Meden en later ook die van het Perzische Rijk, voordat Perzië door de Arabieren werd veroverd. Het geloof lijkt vandaag de dag in Iran niet alleen geaccepteerd maar ook steeds populairder te worden. Dat kan natuurlijk te maken hebben met het goede imago dat zoroastriërs zichzelf bezorgd hebben door hun gastvrije en vriendelijke gedrag. Maar misschien hangt het ook wel samen met de toenemende spanningen tussen Iran en de Arabische wereld. Het zoroastrisme was tenminste van ons, echt Perzisch. De Arabische origine van de islam zit veel Iraniërs dwars.

In het museum van zoroastrische cultuur en geschiedenis werd uitvoerig en enthousiast over het geloof uitleg gegeven. Maar sommige dingen liggen toch wat gevoelig. Toen ik uit pure interesse de museumgids in het bijzijn van zo'n dertig mensen vroeg of het voor zoroastriërs ook verboden is om varkensvlees te eten, leek hij in verlegenheid te zijn gebracht. "Nee, varkensvlees is geen probleem", fluisterde hij me wat onwillig toe, waarop het groepje vrouwen achter me afkeurende kreten slaakte.

Ook bij de dichtbijgelegen zoroastristische vuurtempel was het druk. Terwijl mensen selfies namen bij het 'eeuwig' brandende vuur, spraken twee vrouwen in chadors verschillende bezoeksters aan op hun veronderstelde slechte hoofdbedekking. Het heeft toch iets ongemakkelijks; die combinatie van een zoroastrische vuurtempel in een islamitische republiek.

Toch is Yazd geen stad van religieuze vrijheid en verdraagzaamheid. Geregeld worden er bahai's opgepakt. Het bahai-geloof is namelijk een verboden religie, in tegenstelling tot het zoroastrisme, jodendom en christendom, die toegestaan zijn voor de mensen die in deze geloven werden geboren. Een man uit Yazd die het bahaïsme aanhing, werd om zijn religieuze overtuiging eind vorig jaar zelfs door twee stadgenoten doodgestoken.

undefined