'Zonder dromen leven we in een armoedige wereld'

"Nog meer dan door bewegingen die de wereld hebben veranderd, ben ik gefascineerd door de individuen die aan de basis van zo'n beweging hebben gestaan. Vaak kom ik deze ongekroonde helden op het spoor in biografieën en geschiedenisboeken. Zij vormden mijn vertrekpunt, toen ik begon aan mijn boek.

Een mooi voorbeeld is Anna Walentynowicz, die in de jaren tachtig van de vorige eeuw streed voor de rechtvaardige behandeling en beloning van Poolse arbeiders. Walentynowicz stond aan de wieg van de onafhankelijke vakbond Solidarno¿¿, maar het was Lech Walesa die daarvan de leider werd en het later zou schoppen tot president van Polen. Over Walentynowicz is weinig geschreven, alleen rond haar tragische dood bij een vliegtuigongeluk in 2010 verscheen haar naam in de kranten.

Haar levensloop staat in schril contrast met hoe het Walesa is vergaan. Zij moest het doen met een schamel pensioentje, terwijl hij in 1983 de Nobelprijs voor de Vrede ontving. Dat maakt haar lot enerzijds tragisch, anderzijds denk ik niet dat Walentynowicz dat zelf zo ervoer. Zij wilde juist in de luwte opereren, wist dat haar vrouw-zijn in het Polen van de jaren tachtig niet in haar voordeel werkte. Meer dan voor persoonlijke erkenning, streed ze voor een hoger doel.

Mooi is ook het verhaal van Alfred Russell Wallace, een avonturier die in de negentiende eeuw bijna tien jaar door de Maleisische archipel is getrokken om dieren te verzamelen. Hij formuleerde het principe van survival of the fittest op grond van zijn vondsten en stuurde zijn ideeën naar Charles Darwin, die de evolutietheorie bij het grote publiek bekendmaakte. Darwin werd de grote man, maar het is de vraag of hij dat had kunnen doen zonder het werk van Wallace.

Nog zo'n ongekroonde held was Elias Howe. Begin negentiende eeuw zocht hij naar een manier om een stiksteek te maken met een machine. Hoewel hij een heel eind kwam, kent niemand zijn uitvinding nog en was het uiteindelijk Isaac Singer die de annalen inging als de bedenker van de naaimachine.

Mooi aan het verhaal van Elias Howe is dat hij niet al denkend tot een oplossing kwam, maar dat hij de sleutel tot zijn stiksteek vond in een droom. In de geschiedenis bestaan meer voorbeelden van mensen die een droom beleefden die werkelijkheid werd. Bekend is het verhaal van Paul McCartney die de melodie van 'Yesterday' droomde. Hij werd wakker, ervan overtuigd dat het nummer al bestond, tot navraag bij vrienden hem leerde dat hij een origineel nummer had gedroomd. Het werd een wereldhit.

De Syriër Lucianus droomde dat hij schrijver moest worden en de Amerikaan Robert Goddard droomde dat het mogelijk was om naar Mars te reizen. Ieder jaar vierde Goddard de dag waarop hij zijn droom had, en hij werkte zijn leven lang aan verwerkelijking ervan. Destijds werd zijn plan voor kolder aangezien, maar het latere Apolloprogramma was in de jaren zestig van de vorige eeuw wel gebaseerd op ideeën van Goddard en op patenten die hij in de jaren twintig en dertig al had aangevraagd.

Behalve een verzameling avonturen over het ontstaan van vernieuwingen is mijn boek ook een pleidooi voor dromen. Hoewel we daarin vooral getraind worden in onze maatschappij, is niet alles met ratio uit te vinden en op te lossen. Neem, net als de hoofdpersonen in mijn boek, de tijd om te dromen, dat wil ik mijn lezers meegeven. Zonder dromen leven we in een armoedige wereld."

Rob Adams: No Ego. Hoe ongekroonde helden de wereld veranderden en wat wij van hen kunnen leren. A.W. Bruna Uitgevers; 224 blz. euro 16,95

undefined