'Zonder de blokkade van sociale media hadden de protesten kunnen uitmonden in een revolutie'

Shanawaz (63) is een voormalige medewerkster van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken: "Op belangrijke plekken in de stad zijn veiligheidstroepen gestationeerd, maar ik weet wel zeker dat er daarnaast ook veel geheim agenten op straat zijn. Zelf merk ik weinig van de onrust en ik ben ervan overtuigd dat deze na een paar dagen wel overwaait. Ik denk dat de regering er net zo over denkt. Die zou immers nog veel harder in kunnen ingrijpen maar doet dat niet uit angst dat de bevolking nog bozer wordt en het dan helemaal uit de hand gaat lopen."

Eieren

De protesten begonnen in Masshad, de tweede stad van het land en werden in eerste instantie veroorzaakt door prijsstijgingen van onder meer eieren. Heel logisch, meent Shiwa (38, huisvrouw). "Als de prijs van eieren opeens fors omhoog gaat, dan kun je er vanuit gaan dat juist de armeren in opstand komen. Ei geldt in Iran namelijk als het voedsel voor de lagere klasse. Wie geen vlees kan betalen, eet ei. Zo simpel is het. De prijsverhoging van 40 procent is inmiddels al teruggedraaid door de regering maar het gaat al lang niet meer alleen om de slechte economie. De geest is uit de fles. Mensen willen een politieke verandering."

Zelf worstelt Shiwa ook om rond te komen. "Wij Iraniërs lijden al jaren en met de prijsstijgingen is het sinds Rouhani's tweede termijn alleen maar erger geworden. Velen zijn radeloos maar ook bang. Mijn zus bijvoorbeeld ging in 2009 wel de straat op. Deze keer durft ze niet meer, juist omdat ze weet hoe hard die protesten toen zijn neergeslagen. Ik heb zelf geen VPN (software om de door de regering ingestelde filters op internet te omzeilen. red.) en kan helemaal geen contact houden met kennissen en familie via Telegram en Instagram. Mijn zus en ik probeerden er gisterenavond eentje te downloaden maar dat lukte niet.

"Veel armere mensen die boos zijn en de straat op willen hebben geen VPN en dat maakt het zeer moeilijk voor hen om aan de demonstraties deel te nemen. Ik geloof zeker dat als de regering deze sociale media niet zou hebben geblokkeerd, de protesten nog veel groter zouden zijn geweest en misschien wel hadden kunnen uitmonden in een revolutie. "

Autoriteiten

Sina (60, gepensioneerd ingenieur) woont niet ver van een plein waar ook wordt gedemonstreerd. Hij mijdt die plek nu maar kan niet om de veiligheidstroepen in zijn wijk heen. "De regering probeert er alles aan te doen om te voorkomen dat het protest groeit. Een vriend van mij vertelde me net nog dat zijn dochter, die studeert aan de Universiteit Teheran, gisteren uren later dan normaal thuiskwam omdat de autoriteiten de poorten van de campus op slot hadden gedaan om te voorkomen dat studenten de straat op zouden gaan. Velen waren dat inderdaad van plan geweest.

"De kern waar het bij de recente protesten om gaat, is niet eens zozeer de regering van Rouhani. Mensen zijn teleurgesteld in hem maar weten ook dat hij slechts een radertje is in het totale systeem. De kritiek richt zich nu echt op geestelijk leider Khamenei en het systeem van de Velayat-e-Faqih, de heerschappij van de islamitische rechtsgeleerde. Veel mensen willen dat het hele systeem met een geestelijk leider verdwijnt en sommige van hen roepen zelfs om de terugkeer van de sjah-dynasty. Dat deze wens nu zo openlijk wordt gescandeerd, is echt ongekend. "

De achternamen van de geïnterviewden zijn bij de redactie bekend.