Zo romantisch is de werkelijkheid van de Farc niet
Edwin Koopman, onze zeer goed ingevoerde correspondent voor Zuid-Amerika, slaagde er opnieuw in Tanja Nijmeijer te spreken te krijgen. Zij is inmiddels een bekende Nederlandse, die al dertien jaar meestrijdt met de Colombiaanse guerrillabeweging Farc. Eerst jarenlang in de jungle van Colombia en de laatste vier jaar in het Cubaanse Havana als lid van de delegatie die uiteindelijk deze week een finaal vredesakkoord sloot met de Colombiaanse regering.
Farc heeft een gemengde reputatie. Enerzijds als een beweging die landlozen en arme boeren wil bevrijden van het juk van grootgrondbezitters en rechtse doodseskaders, anderzijds staat Farc bekend om zijn bomaanslagen, afpersingen, drugshandel en moordpartijen.
Over de rol die Tanja Nijmeijer daarin speelde, bleef ze zelf in het interview in het vage. Ze miste in Havana haar geweer, zei ze, tegelijkertijd zegt ze een schoon geweten te hebben. "Zodra ze mij bij het vredestribunaal nodig hebben om de waarheid te vertellen of over mijn rol die ik in bepaalde dingen gespeeld heb, dan is dat het moment om er over te praten.''
Op het interview, afgelopen zaterdag in de Verdieping en groot aangekondigd op de voorpagina, kwam kritiek. 'Trouw portretteerde haar eerder al in 2012 prominent op de voorpagina als de lachende groene baret van Farc. Vanwaar toch de fascinatie van de pers voor deze terroriste?', schrijft Bernhard Wendt in de maandagkrant op de opiniepagina. Ook bij de evaluatie van de krant tijdens de ochtendvergadering kwam het interview ter sprake. Werd hier niet een geromantiseerd beeld van een terroriste neergezet, luidde één van de opmerkingen.
Edwin Koopman vindt van niet, zegt hij desgevraagd vanuit Colombia. "Haar verleden als strijdster voor Farc heb ik inderdaad uitgebreid aan de orde gesteld in een interview met haar in 2012. Deze keer wilde ze niet op deze vragen ingaan. Ik heb haar niet als heldin willen neerzetten en ik zie haar ook niet zo. Ik wilde het gesprek benutten om nieuwe dingen te horen: haar kijk op het akkoord en de toekomst van de beweging. Dat leverde een interessant gesprek op, waarvoor minder tijd was geweest als ik meer tijd had besteed aan haar verleden."
Ik geef toe, het geromantiseerde beeld van een guerrillastrijdster ligt wel op de loer, getuige de foto's die we gisteren in de Verdieping afdrukten van vrolijke Farc-strijdsters, die over hun toekomst in het burgerbestaan nadenken. Maar uit het bijbehorende verhaal van opnieuw Edwin Koopman blijkt de werkelijkheid toch een stuk minder romantisch dan de beelden suggereren. Hij laat Marcela Espina aan het woord, die vertelt hoe vrouwen en kinderen in haar dorp werden vermoord en zijzelf ontvoerd en verkracht. Het vredesakkoord beloont een beweging die het land kapot heeft gemaakt, zegt Espina in dit verhaal.
Wie de meest recente stukken van Koopman naast elkaar legt, inclusief de nieuwsberichten die vanaf de redactie over het vredesakkoord zijn geschreven, krijgt een behoorlijk compleet beeld van de politieke en maatschappelijke ontwikkelingen in Colombia richting een vredesakkoord. De mogelijke romantiek van een guerrillastrijdster wordt in de reeks verhalen als een ui afgepeld, in het perspectief van de complexe, gewelddadige politieke verhoudingen in het land.
Dat in die strijd een Nederlandse vrouw, Tanja Nijmeijer, een prominente rol speelt, maakt haar voor Nederlandse media vanzelfsprekend interessant. Haar verleden als guerrillastrijdster komt weer aan de orde als ze voor het vredestribunaal verschijnt.
Cees van der Laan
undefined
