Ziekenhuizen geven het kabinet Rutte III kopzorgen

Nooit zal een ziekenhuis halsoverkop patiënten wegsturen omdat het failliet is gegaan, belooft minister Bruno Bruins van medische zorg. “Altijd, in alle gevallen, moet dat worden voorkomen.” De VVD-bewindsman is in de politieke problemen geraakt door het chaotische faillissement van ziekenhuizen in Amsterdam­­ en de provincie Flevoland.

Bruins moest vandaag alle zeilen bijzetten om het vertrouwen van de Tweede Kamer te behouden. Niet alleen­­ de oppositie, ook de regeringspartijen CDA, D66 en ChristenUnie hadden in een zeven uur durend Kamerdebat harde kritiek op Bruins. Hij nam te weinig regie, vinden zij.

De Tweede Kamer heeft minister Bruins opdracht gegeven om ‘diepgaand onderzoek’ te doen naar de faillissementen. Hij moet op een rij zetten wat er mis is gegaan bij de ondergang van het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam en de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland, en wat de rol was van de overheid, verzekeraars en ziekenhuisbestuurders.

Ook wil de Kamer weten hoe de zorgondernemers van de ziekenhuizen zijn omgegaan met zorggeld. De VVD vreest dat zij ‘schimmige financiële constructies’ gebruikten.

Politieke stress

Zoals de verpleeghuizen tijdens kabinet-Rutte II voor grote onrust zorgden, zo dreigen de ziekenhuizen bron van politieke stress te worden voor het kabinet-Rutte III. Er zijn veertien andere ziekenhuizen die financieel kwetsbaar zijn. Het CDA maakt zich zorgen over bijvoorbeeld het Amstelland-ziekenhuis in Amstelveen. De komende jaren­­ komt daar nog bij dat alle ziekenhuizen zwaar moeten bezuinigen, een afspraak uit het regeerakkoord.

Minister Bruins verzekert dat er geen andere faillissementen dreigen. Sowieso wil hij “vaker en indringender het initiatief nemen” als ziekenhuizen in nood zijn, belooft hij. Die woorden roepen scepsis op bij veel fracties: als de minister de andere faillissementen niet zag aankomen, hoe weet hij nu zeker dat er geen nieuwe drama’s dreigen?

De aanzwellende onrust in de Tweede Kamer maakt dat de minister alsnog beloftes doet aan de inwoners van Flevoland. Spoedeisende hulp en verloskunde moeten in Lelystad­­ openblijven, zodat ook vanuit Urk en Emmeloord deze zorg redelijk bereikbaar blijft, ruim binnen de wettelijke norm van 45 minuten aanrijtijd voor ambulances. Desnoods trekt het ministerie er geld voor uit. Bruins noemt het ‘oerbelangrijk’ dat deze voorzieningen openblijven. Eerder zei hij nog dat hij zoiets niet kon beloven.

Chaotisch

Symbolisch is hoe chaotisch het Kamerdebat vandaag verliep. De Kamer werd ter plekke overvallen door nieuwe onheilsberichten. Een arts uit het MC Slotervaart noemde de acute overplaatsing voor minstens één kankerpatiënt “kantje boord, bijna fataal”. Bruins moest halsoverkop navraag doen. “Er is geen levensbedreigende situatie geweest”, rapporteerde de minister, wel “een ernstig incident”.

Op veel momenten had de VVD-minister moeite om de juiste woorden te vinden en leek hij geëmotioneerd. Een motie van wantrouwen tegen hem, van de PVV, werd uiteindelijk alleen gesteund door de SP en enkele­­ kleine oppositiepartijen. De rest van de Tweede Kamer heeft nog vertrouwen in Bruins, al is dat voorwaardelijk: eerst moet hij bewijzen dat hij alsnog de regie neemt.

De faillissementen betekenen ook een nieuwe discussie over het zorgstelsel. “In deze bestuurlijke chaos, welke systeemfouten zijn er aan het licht gekomen?”, werpt ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers als vraag op. De fractie van D66 zegt “dat het lijkt of de verzekeraars de beslissingen nemen” in plaats van de minister, op momenten dat het crisis is. SGP en PvdA stelden letterlijk dezelfde vraag: “Wie gaat er over de ziekenhuizen, als het erop aankomt. De minister of de verzekeraars?”

Onenigheid over calamiteit in slotervaart

Arts Hans-Martin Otten van het Slotervaart Ziekenhuis blijft erbij dat een van zijn patiënten vorige week ernstig in gevaar is geweest. Dat de calamiteitencommissie van het ziekenhuis het niet als calamiteit heeft aangemerkt, noemt hij een definitiekwestie: “Voor een calamiteit moet je formeel fysieke schade oplopen, dat was in dit geval gelukkig niet aan de hand. Het had echter ernstig kunnen aflopen.”

Otten had laten weten dat een patiënt, die een chemokuur ondergaat, na het faillissement naar het verkeerde ziekenhuis was overgebracht en dat dit hem fataal had kunnen worden. Otten zei eerder dat hij dat zou melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, maar die heeft inmiddels laten weten geen melding te hebben ontvangen. Otten: “Ik dacht dat ik zelf zo’n melding kon doen, maar dat is niet zo. Dat moet de calamiteitencommissie doen.” Dat minister Bruins voor medische zorg vandaag in de Kamer zei dat er geen patiënten in levensgevaar zijn geweest, noemt Otten ‘pure politiek’.

In een eerdere versie van dit artikel stond dat de Kamer een parlementair onderzoek wenst. Dit is niet juist, de Kamer wil dat de minister zelf onderzoek doet.

Lees ook:

De zorgplicht geldt ook voor de financiers van het MC Slotervaart

Om de onmiskenbare schade voor duizenden patiënten te beperken is tijd en geld nodig, zegt klinisch psycholoog Miriam Goudsmit, die met andere medewerkers van het Slotervaartziekenhuis grote zorgen heeft over de reusachtige operatie.

Rond Slotervaart hangt altijd de geur van wanbeleid. Was daar ook sprake van?

De ondergang van het Slotervaart Ziekenhuis was het slotstuk in een verziekte verhouding tussen zorgverzekeraars en opeenvolgende ziekenhuisbesturen. Maar was er ook sprake van wanbeleid in het ziekenhuis?

Waarom moet het Slotervaartziekenhuis zo snel dicht?

Verontwaardiging alom over de plotselinge sluiting van het Slotervaartziekenhuis. Waarom moet het zo snel allemaal? ‘Dit heeft niemand gewild.’