Wormenhotel, ook op je balkon

Monique van Kessel (33) loopt de tuin in van haar huis in Kralingen. Om de hoek van de tuindeur staat in de schaduw een zwart-plastic wormenhotel. "Dit is 'm dus", zegt ze triomfantelijk terwijl ze de deksel eraf tilt. Een wolk fruitvliegjes stuift op. Een zure geur verspreidt zich. In de bak ligt een mengsel van halfvergane koffiefilters, bananenschillen, pastaresten, keukenpapier en tuinafval.

"Ik doe het misschien niet helemaal goed," zegt ze glimlachend, "want eigenlijk hoort de compost niet te stinken. Er moet een betere balans zijn tussen keukenafval en snoeiafval of karton, maar daar denk ik vaak niet aan. De bak is te vochtig, maar verder doet hij het heel goed. Ik heb super gezonde, leuke beestjes."

Van Kessel laat haar gft-afval door wormen composteren, omdat ze het zonde vindt als het in de verbrandingsovens verdwijnt.

In de meeste grote steden in Nederland wordt het gft-afval niet opgehaald. De laatste jaren ontstaan er wel op buurtinitiatief inzamelpunten. Zo zijn in de Amsterdamse Pijp en op Zeeburgereiland houten wormenhotels 'Le Compostier' van ontwerper Rowin Snijder neergezet. Bewoners die de sleutel hebben, kunnen hier hun gft-afval in doen. In Amersfoort is de StadsWormerij bezig met het inrichten van een wormenboerderij, waar schillen van lokale horeca zullen worden gecomposteerd.

Maar thuis kan het ook. In de schuur, op het balkon of zelfs in de keuken. Op internet zijn talloze instructies te vinden om zelf een wormenhotel te bouwen. Ook verschijnen er steeds meer kant-en-klare wormenhotels op de markt. De Balkonton bijvoorbeeld, een idee van de Amsterdamse ondernemer Ireen Laarakker (47). Zij bracht een jaar geleden dit kleine formaat regenton op de markt, met vakjes aan de zijkanten waarin plantjes kunnen worden neergezet. Zo profiteren de planten direct van de door de wormen geproduceerde compost. Maar de ruimte om te composteren is beperkt. Daarom bedacht Laarakker ook de 'wormenbox': een ronde, kunststof bak met deksel waar plantjes op kunnen worden gezet. "Je kunt een wormenhotel zelf maken," zegt Laarakker, "maar dat ziet er niet zo mooi uit. Als industrieel ontwerper leek het mij leuk om een netjes afgewerkt product op de markt te brengen." Laarakker werkt nog aan een gevelbak, een wormenhotel dat precies in een geveltuin past.

RotterZwam

Hungry Bin is nog zo'n wormenhotel dat kant-en-klaar geleverd kan worden. Ondernemers uit Rotterdam die oesterzwammen op koffiedik kweken onder de naam 'RotterZwam' bieden dit wormenhotel te koop aan. "Een deel van ons uitgewerkte substraat, het koffiedik, komt terecht in het gft-afval", verklaart Siemen Cox (41). "We gebruiken de Hungry Bin zelf om te composteren, maar we bieden hem ook te koop aan."

Nieuw-Zeeland

De Hungry Bin wordt geproduceerd in Nieuw-Zeeland door iemand die een spuitmal heeft laten maken. RotterZwam koopt partijen bij hem op. "Het mooie aan wormen is dat ze op lokaal niveau gft-afval kunnen omzetten in compostaarde", verklaart Cox. "Dat is een stuk efficiënter dan het afval eerst ophalen en dan buiten de stad verwerken. In Rotterdam werd het gft-afval vroeger met vrachtwagens opgehaald, in Moerdijk gecomposteerd en vervolgens in zakken weer de stad in gevoerd voor de verkoop."

Ook twee ontwerpers uit Amsterdam-Noord, die een prijsvraag hebben gewonnen onder de naam 'HomeComposter', zijn bezig met het ontwerp van een wormenhotel voor particulier gebruik. Naar verwachting komt het nog dit jaar op de markt.

Van Kessel schafte haar wormenhotel vier jaar geleden aan via internet. De wormen kreeg ze er in een plastic zakje bijgeleverd. Voor het composteren worden tijgerwormen gebruikt, een worm die sneller eet dan bijvoorbeeld de regenworm. Voor beginnende composteerders zijn tijgerwormen te koop via internet. Ook bestaan er wormenafhaalpunten waarbij mensen met een goed functionerende bak hun teveel aan wormen aanbieden.

Behalve citrusvruchten (die zijn te zuur), brood (dat gaat schimmelen), zuivel, vlees en vis verteren de tijgerwormen vrijwel al het gft-afval van een huishouden. Ze eten om de dag hun eigen lichaamsgewicht. In de bak houden de wormen zichzelf in evenwicht. Is er veel afval, dan planten ze zich snel voort, is er weinig, dan sterft een deel af.

Van Kessel tilt de bovenste etage van haar wormenhotel op. In de bak eronder is een bruine drab van gecomposteerd afval te zien. "Zodra de wormen alle voedingsstoffen eruit hebben gehaald, verhuizen ze naar een etage hoger", verklaart Van Kessel. Uit de gaten van de bak die ze vasthoudt, bungelen tientallen roze wormen.

Onderaan het wormenhotel zit een kraantje. Van Kessel zet er een mok onder en draait het open. Er komt een straal koffiebruin water uit. "Dit heet wormenthee", zegt ze. "Dat zit vol voedingsstoffen. Het is een soort vloeibare mest. Ik geef het altijd aan mijn planten", wijst ze op haar terras. "Die doen het super goed."

Prijzen

Balkonton: euro 165, exclusief wormen, wormenbak: euro 114 exclusief wormen. Wormen: euro 10,-

Hungry Bin: euro 225, exclusief wormen

Le Compostier: op aanvraag

undefined

men neme ...

Zelf een wormenhotel maken?

Nodig: minimaal twee donkere plastic bakken met deksel. De onderste is een opvangbak voor het vocht. Boor gaten in de bodem van de andere bak(ken) zodat de wormen van etage kunnen wisselen en het vocht naar beneden kan druipen. Boor ook gaten in de deksel voor zuurstof. Zet de bakken op elkaar en zorg dat ze niet helemaal in elkaar schuiven door er een steen of bloempot tussen te zetten. Zet een handje tijgerwormen bij het gft-afval. Is de bak vol? Zet er dan een bak bovenop en begin opnieuw met vullen met gft. De wormen verhuizen vanzelf naar het verse voedsel als ze alles gecomposteerd hebben.

undefined