Wie verdient een plek in de Duurzame 100?

De beheerders van ons pensioengeld weten het nog niet zo zeker. Zou Shell een duurzaam bedrijf moeten worden? Nee, dat is op dit moment echt te veel gevraagd van de olie- en gasgigant. Bijna alle beleggers stemden vorige week dinsdag op de aandeelhoudersvergadering tegen een oproep van een groep 'groene' aandeelhouders om Shell een duurzame richting op te duwen.

Terwijl die activistische aandeelhouders, de club Follow This van Mark van Baal, hun zaak bepleitten in het Scheveningse circustheater stemde de Tweede Kamer een paar kilometer verderop over een aantal klimaatmoties. De financiële sector, incluis die grote beleggers in Shell dus, moet bijdragen aan het halen van de klimaatdoelen, zo vinden de Kamerleden.

Ze stemden voor een motie van Carla Dik-Faber (ChristenUnie) en Stientje van Veldhoven (D66) die oproept uit te zoeken hoe beleggers dat het beste kunnen doen. De Kamer ging diezelfde dag niet akkoord met een andere motie van Dik-Faber om een minimumprijs voor broeikasgas CO2 in te stellen.

Groslijst

Die gebeurtenissen afgelopen week verwijzen naar een van de grote kwesties die dit jaar de samenstelling van de Duurzame 100 zullen bepalen. In oktober wordt de nieuwe lijst bekend, maar het werk van de onafhankelijke jury begint nu al, met het samenstellen van een groslijst van doorgaans rond de 500 kandidaten.

Ieder jaar vraagt de jury zich af: wat zijn nu de belangrijke vraagstukken op het gebied van duurzaamheid en natuur? Welke mensen brengen die onderwerpen voor het voetlicht, werken aan oplossingen of vallen op door hun creatieve geest?

Het klimaat, de opwarming van de aarde, de gevolgen van klimaatverandering: nog meer dan bij de vorige editie van de Duurzame 100 in 2015 is dat een zeer prangend probleem. Sinds de vorige top 100 was er immers de klimaattop in Parijs. Daar, in december vorig jaar, hebben de leiders van rond de 190 landen vastgesteld dat de opwarming van de aarde aan het eind van deze eeuw beperkt moet blijven tot 'dichtbij 1,5 graad'. Dat is nodig, vinden ze, om verwoestende overstromingen, droogtes, voedseltekorten en daardoor massale migratie van mensen, zoveel mogelijk te voorkomen.

Harde maatregelen

Die belofte moet nog voor een aanzienlijk deel in harde maatregelen worden gegoten. Maar de eensgezindheid in Parijs zal onmiskenbaar gevolgen hebben voor overheden, bedrijven en burgers. Het is daarom niet gek dat de druk op fossiele bedrijven zoals Shell toeneemt, dat de macht van de financiële sector onderwerp van debat is en dat de politiek zich afvraagt: hoe gaan we die klimaatdoelen in vredesnaam halen?

In de laatste editie van de duurzame lijst was de 'klimaatzaak' aangespannen door duurzaamheidsorganisatie Urgenda nog prominent aanwezig met een tweede plaats voor advocaat Roger Cox. Wie zal de jury er nu uit lichten? Kamerleden die moties indienen? Activistische aandeelhouders als Van Baal? Staatssecretaris Sharon Dijksma die internationale steun probeert te krijgen voor een CO2-belasting?

Of gaat het de jury meer om de praktische uitvoering? Vorig jaar waren ondernemers nadrukkelijk present in de toptien. Maurits Groen, bekend van de WakaWakalamp die op zon werkt, werd nummer één. Eva Gladek, die bedrijven helpt om duurzamer te worden, schoot vanuit het niets naar plek vijf. De jury beloonde in deze gevallen vooral vasthoudendheid en de kracht om een product of werkwijze 'op te schalen'. Zoals de lamp van Groen maar ook de chocoladerepen van Tony's Chocolonely. Die zijn nu ook in grote supermarkten te koop, een prestatie waarvoor 'ketenregisseur' Arjen Boekhold op plaats 9 belandde.

Natuurbeschermers

Ook opvallende natuurbeschermers kwamen het afgelopen jaar bovendrijven in de lijst. Ecoloog Wouter Helmer, die grote natuurgebieden in Europa ontwikkelt, kwam op de veertiende plek. Aanvoerders van natuurorganisaties zakten wat weg. Veel waardering was er wel voor bijenonderzoeker Jeroen van der Sluijs (plaats 25) die het gevaar van bijengif op de agenda zette.

In Nederland blijft de discussie over wat in dit gecultiveerde land eigenlijk de natuur en het landschap zijn die bescherming verdienen in ieder geval springlevend. Haal de mens niet uit het landschap, betoogde landschapsarcheoloog Jan Kolen onlangs op deze pagina's.

Daarnaast is de vraag hoe de jury de opkomst van het relatief nieuwe begrip 'natuurlijk kapitaal' zal waarderen. De overheid brengt samen met organisaties als het Planbureau voor de Leefomgeving en de Wageningen Universiteit momenteel in kaart wat de natuur en het landschap kunnen betekenen voor de economie en omgekeerd. Aan de ene kant levert dat elegante oplossingen op, zoals vooroevers tegen overstroming in plaats van dijken, die beter voor de natuur zijn en ook nog goedkoper. Anderzijds roept zo'n aanpak de vraag op of aan alle natuur, de biodiversiteit, het landschap, wel een of ander prijskaartje is te hangen. En zijn er ook op dit gebied niet ook nog prangende problemen? De visstand bij voorbeeld, waar het ene na het andere deprimerende rapport over verschijnt.

Circulaire economie

Dan zijn er tal van andere trends waar de jury zich over zal buigen. De circulaire economie bij voorbeeld. Het woord gonst rond, maar wie maakt in Nederland het verschil als we echt willen produceren met veel minder grondstoffen en zo min mogelijk afval? Op het gebied van voeding staan traditiegetrouw veel mensen op de lijst, zoals de vorig jaar hoog geëindigde Willem Treep (plaats 12) van het bedrijf Willem&Drees. Dat wil eten dichtbij de eigen omgeving van de consument houden. Zet die ontwikkeling verder door of zet het meer zoden aan de dijk dat de manager duurzaamheid van de Lidl meer biologisch eten in de schappen krijgt?

Kortom, genoeg voor de jury om de hersens over te kraken en er in 2016 weer een interessante lijst van te maken. Lezers kunnen de jury daarbij helpen (zie kader). De lijst zal in ieder geval een andere nummer één hebben. Maurits Groen zet de traditie van de afgelopen jaren voort dat de winnaar toetreedt tot de jury.

Esther Bijlo

Iedereen kan vanaf vandaag namen aandragen voor de Duurzame 100 van 2016. Dat kan door vóór 15 juni een mail te sturen naar deduurzame100@trouw.nl met daarin in maximaal 150 woorden een motivatie voor de kandidaat.

Het is belangrijk een persoonlijk mailadres van de voorgedragen kandidaat toe te voegen. Mensen die op de groslijst terecht komen, krijgen namelijk per mail het verzoek zelf informatie over hun activiteiten te verstrekken.

De redactie Duurzaamheid & Natuur maakt de groslijst, in samenspraak met de jury. De beoordeling is globaal en loopt langs twee lijnen. Allereerst weerspiegelt de Duurzame 100 voor een belangrijk deel wat mensen het afgelopen jaar betekend hebben op het gebied van duurzaamheid en natuur. Daarnaast is er een grove toetsing op de drie criteria die de jury afgelopen jaar bij de selectie hanteerde: daadkracht/impact, innovativiteit en brede visie.

Als de globale toets positief uitvalt, ontvangt de kandidaat een persoonlijk mailbericht met daarin een weblink naar een nominatieformulier. Na het invullen en inzenden daarvan, staat de kandidaat op de groslijst. Er kan niet over de inzendingen worden gecorrespondeerd. Het heeft ook geen zin bijlagen mee te sturen bij de voordracht. Aanmeldingen die na 15 juni binnenkomen kunnen niet meer in behandeling worden genomen.

Hoe kunt u iemand nomineren?

Wie maakt in Nederland het verschil als we echt willen produceren met veel minder grondstoffen en zo min mogelij afval?

undefined

De jury Duurzame 100 2016

Als de groslijst klaar is, gaat de jury aan het werk. Dat is een onafhankelijk gezelschap, aangezocht door de redactie Duurzaamheid & Natuur. In de zomer brengt de jury eerst de groslijst terug tot 100 namen. Vervolgens worden de honderd gerangschikt. Op 10 oktober, de dag van de duurzaamheid, maakt de redactie de lijst bekend.

De jury dit jaar:

Koos Biesmeijer (wetenschappelijk directeur Naturalis)

Annemarie van Doorn (directeur Dutch Green Building Council)

Bas Eickhout (Europarlementariër GroenLinks)

Maurits Groen (directeur MGMC, ondernemer)

Antoine Heideveld (programmadirecteur Het Groene Brein )

Marleen Janssen Groesbeek (lector sustainable finance & accounting Avans Hogeschool)

Joris Lohman (directeur Youth Food Movement)

Marjan Minnesma (directeur Urgenda)

Frank Saris (onderzoeker SOVON vogelonderzoek Nederland)

Sible Schöne (programmadirecteur Klimaatbureau HIER)

Pauline Westendorp (oprichter ondernemerscoöperatie NEWNRG)

Lynn Zebeda (oprichter en mede-eigenaar internationaal vernieuwingsbureau Dr. Monk)

De jurering voor de Duurzame 100 wordt jaarlijks begeleid en geanalyseerd door Gerhard van de Bunt, universitair hoofddocent sociologie en methodologie aan de Vrije Universiteitin Amsterdam.

undefined