Wie kiest er voor een kind met Down?

Waarom koos je ervoor om je zwangerschap af te breken toen je zwanger bleek van een kindje met het downsyndroom? Dat wilde Tefke Dannijs (40) begrijpen van Elsemiek Corvers (37). Ze volgen elkaar via sociale media en ze wisselen chatberichten op Facebook. Verstandelijk vindt Dannijs dat iedereen in vrijheid die keuze moet maken, maar emotioneel steekt het. Voor haar gevoel ontkent het besluit van Corvers het bestaansrecht van Dannijs' vijfjarige zoon Olivier. Hij heeft het syndroom van Down.

In het publieke debat op internet staan de ouders van kinderen met Down lijnrecht tegenover degenen die kiezen voor zwangerschapsafbreking. De laatste groep durft er vaak niet mee naar voren te treden, maar Corvers kiest voor openheid. In die missie vindt ze Dannijs aan haar zijde: "Zolang we dit gesprek niet met elkaar aangaan, komt er geen oplossing." Voor dit artikel ontmoeten ze elkaar voor het eerst.

Onprettige gesprekken
Precies een jaar geleden stond Corvers voor een duivels dilemma. Uit de vlokkentest bleek dat haar kind het syndroom van Down had. Twee weken van hevige twijfel volgden. Konden zij en haar man, beiden zzp'er, dit kind de zorg geven die het nodig had? En tegen welke prijs? De prenatale test geeft alleen een afwijking aan, niet de mate van complicaties. De meeste zorgverleners stellen zich neutraal op, maar in twee onprettige gesprekken werd aangestuurd op afbreken: dit wil je je kind toch niet aandoen? Corvers had nog geen idee waarvoor zij en haar man zouden kiezen, ze was het aan haar ongeboren kind verplicht alles uit te zoeken voor een weloverwogen besluit.

Online vond ze kille lijstjes met kansberekeningen op medische problemen, maar ook de positieve clichés over Down: deze kinderen zijn muzikale, blije knuffelkonten. Ze hield haar besloten twittergroep op de hoogte en zocht contact met ouders van kinderen met Down. Die gesprekken deden haar goed, zonder oordelen schetsten zij een genuanceerd beeld: deze kinderen brengen veel moois in je leven, maar het is ook loodzwaar.

Een e-mail van een moeder over het effect op haar andere kind, gaf de doorslag. Corvers heeft al een peuter in huis en wilde hem niet levenslang belasten met de zorg voor zijn broertje. Zij en haar man kozen voor afbreken.

Via de sociale media druppelden privéberichten binnen van vrouwen die haar wilden vertellen over hun ervaringen met afbreken. Corvers: "Bij die vrouwen vond ik herkenning, zij hebben me erdoorheen gesleept. Stilletjes en discreet." Juist die heimelijkheid maakt dat Corvers naar buiten treedt. Dat levert haar veel kritiek op. Ze zou alle kinderen met Down de wereld uit willen hebben, zo reageerden sommige ouders online.

In een inmiddels van internet verwijderde reactie legde iemand een verband met nazi-Duitsland. "Ik heb het mezelf niet gemakkelijk gemaakt door er zo open over te zijn, maar ik wil er toch een nuttige wending aan geven door anderen te informeren over mijn besluit", laat Corvers weten.

Nooit goed
Dannijs heeft niet aan de grote klok gehangen dat zij een vlokkentest deed tijdens haar tweede zwangerschap. "Je kunt het nooit goed doen", zegt ze. "Als je je laat testen terwijl je al een kind met Down hebt, doe je dat kind tekort. Had dat er dan niet mogen zijn? Anderen vinden het logisch dat je niet twee kinderen met Down wilt hebben. Wil je er sowieso wel eentje hebben?"

Haar man kon niet nog een zorgintensief kind aan, zij kon echter niet garanderen dat ze haar zwangerschap zou afbreken. Haar tweede zoon heeft geen afwijkingen. Als ze met Olivier winkelt, voelt ze zich aangekeken. "Soms krijg ik absurde reacties van mensen, in de trant van: zo'n kind hoeft toch niet meer, je had toch kunnen afbreken?"

De keuze van Corvers om haar zwangerschap af te breken, voelde voor Dannijs als een persoonlijke afwijzing. "Haar posts op Facebook en Twitter snijden me soms nog, maar we kunnen het er in alle openheid over hebben. Veel mensen betrekken het op zichzelf. Ik weet dat Elsemiek, ondanks haar keuze, mijn Olivier met Down een heel lief jongetje zal vinden. Haar besluit zegt niets over hem. Ik ben blij dat ik haar nu begrijp. Belangrijk voor mij is dat ze haar besluit nam op basis van grondig onderzoek. Ik gun ieder ongeboren kind een goede beslissing en dat is dit geweest."

Warmte en respect
Elsemiek Corvers is het met haar eens. "De processen van rouwverwerking, acceptatie en dealen met de reacties vanuit de buitenwereld zijn vergelijkbaar voor zowel ouders van een kind met Down als voor wie kiest voor afbreken. Door dat inzicht kunnen we met zoveel meer warmte en respect naar elkaar kijken."

Dannijs: "Toen Olivier was geboren, kon ik niet zomaar accepteren dat hij Down had, maar Elsemiek moet op haar beurt ook door een proces van verdriet en acceptatie." Dat inzicht wordt in de samenleving nog niet breed gedragen. Het was een online reactie die verwoordde wat Corvers zelf diep van binnen voelt: 'Ik snap je verdriet niet, je hebt er toch zelf voor gekozen?' "Die vraag heeft me al zoveel nachten uit mijn slaap gehouden en nu werd die me voorgehouden door iemand die ik niet ken. Ik ga door een hel, maar ik vind zelf ook dat ik geen recht heb op rouw. Ik heb een rol gespeeld in de dood van mijn kind. Daarmee in het reine komen is het zwaarst van het hele traject."

Dannijs' website met ervaringsverhalen: Zo is Down Syndroom. Dinsdag 21 oktober is de website van Corvers online: Hoe verder?