Wetenschappers: Bronbelasting is vooral een pr-stunt van het kabinet

De voorstellen van het kabinet die het imago van Nederland als doorsluisland voor belastingontwijkende multinationals moeten bijstellen, zijn volstrekt onvoldoende. Tot die conclusie komen twee wetenschappers van de Universiteit Leiden in een artikel dat morgen verschijnt in Weekblad fiscaal recht. Volgens hoogleraar Henk Vording en universitair hoofddocent Jan Vleggeert, beiden van de afdeling belastingrecht, is er sprake van een tot mislukken gedoemde pr-stunt van het kabinet.

Het artikel behandelt de voorstellen die door het kabinet zijn gedaan om een zogeheten bronbelasting in te voeren op betalingen door bedrijven in de vorm van rente en royalty’s. Door interne leningen te verstrekken aan dochterbedrijven in landen met een hoge winstbelasting, kunnen ondernemingen daar de winst via rentebetalingen drukken. Nederland is doorgaans een populaire tussenschakel voor die bedrijven, omdat er geen bronheffing is op uitgaande rentebetalingen.

Hetzelfde geldt min of meer voor betalingen in de vorm van royalty’s. Dat is een vergoeding voor intellectueel eigendom, zoals patenten, maar ook voor bijvoorbeeld bekende merken. Nederland vormt vaak de tussenschakel tussen belastingparadijzen en andere landen, waar de winst wordt geërodeerd door de betalingen voor het intellectueel eigendom. Nederland heft niet over uitgaande royalty’s, en in de belastingparadijzen wordt evenmin betaald.

Internationale kritiek

De laatste jaren groeit internationaal de kritiek op de rol van Nederland als land dat deze vorm van belastingontwijking mogelijk maakt. In het regeerakkoord kondigde het kabinet daarom aan een bronbelasting te willen instellen op uitgaande rente- en royaltybetalingen. Ook omdat de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting Nederland nog aantrekkelijker zou maken als doorsluisland naar belastingparadijzen.

Oorspronkelijk was het de bedoeling ook een bronbelasting op dividend in te voeren, maar nu de dividendbelasting gehandhaafd blijft staat die laatste op losse schroeven, zo schreef staatssecretaris Menno Snel (D66) van financiën maandagavond aan de Tweede Kamer. Tegelijkertijd liet hij weten dat het kabinet desondanks doorgaat met de plannen voor een bronheffing op rente- en royaltybetalingen.

Volgens Vleggeert en Vording zijn de voorstellen die op Prinsjesdag zijn ingediend veel te beperkt om iets te doen aan de grote geldstromen die bedrijven door Nederland laten lopen. Zo wordt de bronheffing alleen geheven op betalingen aan zogeheten ‘laagbelastende jurisdicties’, ofwel landen met een tarief van 7 procent of minder voor de winstbelasting. Maar dat tarief zelf zegt weinig over hoeveel belasting er in de praktijk daadwerkelijk betaald wordt, stellen de wetenschappers, die menen dat dit effectieve tarief beter het uitgangspunt kan zijn.

Misbruik

Naast betalingen aan de landen met lage winstbelasting, staat er ook een bepaling in het wetsvoorstel om misbruik tegen te gaan. Dat moet een extra slot zijn om belastingontwijking tegen te gaan. Maar die antimisbruikbepaling kan gemakkelijk omzeild worden, stellen Vleggeert en Vording. Via een vennootschap in een derde land kan, als er sprake is van wat personeel en fysieke aanwezigheid in de vorm van een kantoor, de nieuwe bronbelasting worden ontlopen.

Vleggeert en Vording vragen zich af waarom het bedrijven zo makkelijk wordt gemaakt om de nieuwe bronbelasting te ontwijken. De doelstellingen – tegengaan van belastingontwijking via Nederland – worden in elk geval niet gehaald, concluderen zij. “Het lijkt erop dat het kabinet vooral oog heeft voor een andere doelstelling: het kabinet wil graag af van het imago dat Nederland een belastingparadijs voor multinationals is. Zo bezien is de voorgestelde bronbelasting vooral een public-relations stunt en zoals dat hoort bij een stunt, is de kans op mislukking reëel.”

Lees ook:

Waar je je Nike’s ook koopt, de kassa rinkelt in Holland

Vergeet Bermuda, ga naar Nederland. Nike deed het in 2014, blijkt uit de Paradise Papers. Om te profiteren van een unieke fiscale constructie, en de politieke onwil om die af te schaffen.

Een oplossing voor Shell

Toen olieconcern Shell in 2004 wilde fuseren, zat de Nederlandse dividendbelasting het concern flink in de weg. Het bedrijf kreeg toestemming van de Belastingdienst voor een constructie om de heffing deels via een trust op Jersey te ontwijken. Maar mocht de fiscus die afspraak wel maken?