Wereldbank: China is een rijk land en moet voortaan geld doneren in plaats van lenen

Als één land weet hoe je mensen uit de armoede haalt, is het China wel, zei David Malpass in zijn eerste werkweek als president van de Wereldbank. “China is ongelofelijk succesvol geweest in het verminderen van extreme armoede. Maar liefst 850 miljoen mensen zijn er opgeklommen doordat het gemiddelde inkomen de afgelopen decennia in China is gestegen. Dat is een hele prestatie. China kan de rest van de wereld wat lessen leren.”

Het is een compliment met belangrijke consequenties. Malpass, die in het verleden kritisch was op de Wereldbank en zijn nieuwe baan kreeg op aanbeveling van de Amerikaanse president Donald Trump, vindt dat de Wereldbank de relatie met China moet herzien. De op een na grootste economie ter wereld moet van geldlener veranderen in een donateur.

Malpass is de opvolger van de Amerikaans-Koreaanse Jim Yong Kim, die in januari voortijdig vertrok. Vorig jaar zocht hij als ambtenaar op het Amerikaanse ministerie van financiën naar steun voor de kapitaalverhoging van de Wereldbank van 13 miljard dollar, de eerste verhoging in acht jaar tijd. Bij de onderhandelingen daarvoor hadden Malpass en minister van financiën Steven Mnuchin de nodige hervormingen binnengehaald, die Malpass nu zelf zal gaan doorvoeren.

Minder goedkoop geld lenen

Een daarvan is dat China in zijn mogelijkheden wordt beperkt om goedkoop geld te kunnen lenen bij de Wereldbank. Volgens Center for Global Development gaat het nog om gemiddeld 2 miljard dollar per jaar. De leningen aan China worden afgebouwd tot minder dan een miljard dollar. In februari heeft Malpass hier al over gesproken met de Chinese president Xi Jinping. Een constructief gesprek, noemt Malpass dat.

Als gastheer op de lentevergaderingen van de Wereldbank en partnerorganisatie IMF, die zondag afliepen, kreeg Malpass meerdere vragen over China. Van een Afrikaanse journalist bijvoorbeeld die vindt dat China corrupte Afrikaanse overheden schimmige leningen aansmeert in ruil voor infrastructuur. Het gaat om enorme bedragen, zo kostte de Chinese treinverbinding van Mombasa naar Nairobi Kenia drie miljard dollar. De kwaliteit houdt niet over en terugbetalen duurt eeuwen, zei hij.

Afrikaanse schulden zijn ook volgens de Wereldbank een groeiend probleem. Zeventien Afrikaanse landen zitten momenteel te diep in de schulden. China is daarbij een van de verantwoordelijke partijen, niet de enige. Ook commerciële banken verstrekken bijvoorbeeld kredieten aan landen die ze eigenlijk niet kunnen terugbetalen. Bovendien is elk Afrikaans land anders, met eigen kenmerken en uitdagingen, benadrukt het Internationaal Monetair Fonds. Er zijn ook landen die hard groeien.

Afrika de dupe

Volgens David Lipton, adjunct van het Internationaal Monetair Fonds zijn nieuwe kredietverstrekkers in Afrika nog onervaren. “Het komt voor dat twee verschillende onderdelen van de Chinese overheid allebei een lening geven aan een Afrikaans land. En dat niet van elkaar weten. Opeens zitten ze er dan twee keer zo diep in.” Maar daarnaast speelt ook mee dat China de Afrikaanse grondstoffen goed kan gebruiken en graag Afrikaanse landen aan zich bindt.

China richtte in 2016 een eigen ontwikkelingsbank op om zijn invloed te vergroten, de Aziatische Infrastructuur Investerings Bank (AIIB), een alternatief voor de Wereldbank. Malpass ontmoette afgelopen week topman Jin Liqun van AIIB, dat over 100 miljard dollar aan kapitaal beschikt, om te spreken over samenwerking. Ze zijn het eens dat armoedebestrijding en de ontwikkeling van opkomende landen van het grootste belang is, zei Malpass.

Malpass vond zelf dat de Wereldbankgroep die kerntaak, armoedebestrijding, wat uit het oog was verloren. In 2030 moet extreme armoede de wereld uit zijn – dat is ook een van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties, de opvolgers van de Millenniumdoelen.

Extreme armoede

Wereldwijd is extreme armoede gedaald naar 700 miljoen mensen. Maar het aantal stijgt in Afrika ten zuiden van de Sahara. “In 2030 leven bijna negen op de tien extreme armen in Afrika”, zei Malpass tijdens de persconferentie vorige week. De helft van alle armen leeft dan in kwetsbare gebieden met conflicten.

Afrika zal daarom de komende jaren het belangrijkste continent blijven waar de Wereldbankgroep actief is. Het klimaatprobleem raakt ook vooral de armste mensen. En om de groei van de bevolking op te vangen, moeten er ontzettend veel banen bijkomen. Daar kan China, als donateur en investeerder, goed bij helpen.

Lees ook:
Wie is David Malpass?

De nieuwe voorzitter van de Wereldbank is loyaal aan president Trump en kritisch op internationale organisaties zoals de Wereldbank.

Het IMF maakt zich zorgen over de wereldeconomie.

Het IMF verwacht dat 70 procent van de wereldeconomie dit jaar afkoelt. De handelsspanningen en de brexit kunnen de problemen nog verergeren.