Weg met die saaie kust, zegt de landschapsarchitect

Hoe ziet Nederland er uit in 2040?
"Veel meer variatie in landschappen en nieuwe natuur, omdat we meer moeten inspelen op het waterbeheer. Een voorbeeld? Een andere kustlijn. Bij badplaatsen een lekker breed strand, een kerf in een brede duinenrij waar zeewater vrij het land binnenstroomt, elders uitbreiding van het duinengebied en misschien zelfs kusthuizen. Bouwen met natuur is spannend. Zoveel mensen staan nu op de dijk te kijken hoe voor de Hondsbossche Zeewering, een zwakke schakel in de kust, in no time een nieuw zandlandschap in zee ontstaat."

Is Nederland nu niet een keer af?
"Bepaald niet. De tijd van grote projecten die van voor tot achter werden bedacht en geregeld door de overheid, van hele nieuwbouwwijken die in één keer werden gemaakt, hebben we achter de rug. Maar in de komende decennia moeten we antwoord geven op de vraag hoe we na de geknapte zeepbellen, met minder groei en geld, gebieden kunnen blijven ontwikkelen.

"Het is pure noodzaak. Neem het water. Door de klimaatverandering is de zoetwatervoorziening en de veiligheid van ons land in het geding. Er ligt een nieuw Deltaplan, een hele prestatie, maar dat is slechts een kapstok. Het komt nu aan op de uitvoering, hoe we er meer van kunnen maken. We zullen slimme, duurzame oplossingen moeten bedenken die binnen het krappere budget passen."

Wat voor oplossingen zijn dat?
"In plaats van gelijkheidsstreven - de eenheidsworst - wordt het maatwerk. Op plekken waar een nieuwe inrichting nodig is, kijk je tegelijkertijd naar kansen voor meer kwaliteit, het eigen karakter en lokale behoefte. Oplossingen waar generaties op voort kunnen bouwen.

"Je zoekt slimme combinaties, met inbreng van private partijen. Landbouw, een pijler van onze economie, heeft behoefte aan schaalvergroting. Ruimte geven aan agrarische bedrijven is vaak geen probleem, maar wel hoe je ze inpast op het platteland. Dat kan botsen met andere belangen. In de Friese Wouden zag ik zo'n mooie combinatie. Daar werken boeren samen aan natuurbeheer en tref je nog een coulissenlandschap met houtwallen. Daardoor is het gebied ook aantrekkelijk voor recreatie en dat levert er neveninkomsten op. Laten we dingen die er al zijn meer benutten."

Bewoners zelf meer betrekken?
"Waarom is Ruimte voor de Rivier een succes? Je had langs de Waal en IJssel opnieuw dijken kunnen verhogen tegen overstromingen. Gekozen is voor meer waterberging in de uiterwaarden. Veiligheid is zo gecombineerd met het ruimtelijke karakter en natuurontwikkeling, in een lint langs de rivieren. Het is mede bepaald door provincie, waterschappen, gemeenten en bewoners. Dat zorgde voor draagvlak en enthousiasme. We hebben er een beter landschap voor terug en het leidt tot bijzondere oplossingen waarmee mensen zelf kwamen, zoals boerderijen op terpen waar de rivier omheen kan stromen.

"Het is ook stad en natuur verweven. Nijmegen verbindt er de Waaloevers door prachtige nieuwe woonplekken met het gezicht naar de rivier te creëren, bijzondere bruggen te bouwen, in het midden een natuureiland. Dat is feestelijke ruimtelijke ordening, die respect afdwingt ook buiten onze grenzen. Een riviergeul graven kunnen ze in het buitenland ook, maar zoiets groots in samenhang en samenspraak tot stand brengen binnen het budget en in korte tijd? Dat is onze kennis en kracht, die we ook nog eens kunnen exporteren."