Wat kan de eurogroep nog met Griekenland?
De eurogroep-bijeenkomst van vanavond is de spannendste in bijna twee jaar tijd. De negentien ministers van financiën van de eurozone zullen, onder leiding van Jeroen Dijsselbloem, een akkoord moeten bereiken over het Griekse vraagstuk.
Op 28 februari loopt het leningenprogramma voor het noodlijdende land af. De nieuwgekozen, linkse Griekse regering wil er niks meer mee te maken hebben en pleit voor een 'nieuw contract' met Europa.
De andere achttien landen denken daar anders over. De kloof lijkt onoverbrugbaar, maar vanavond - vannacht waarschijnlijk - zou er toch een unaniem gedragen scenario voor de nabije toekomst moeten kunnen liggen om aan alle onzekerheid een einde te maken.
Wat zijn de opties voor de eurogroep?
1. Verlenging van het bestaande programma
Zoiets is technisch vrij simpel. Dit programma staat sowieso al ruim een half jaar stil door gebrek aan voortgang in de Griekse hervormingen. In december besloot de eurogroep daarom al tot een eerste verlenging met twee maanden. Met een nieuwe verlenging zou Athene de beschikking kunnen krijgen over de resterende 7,2 miljard euro aan noodleningen die al een tijdje klaarstaan. Dat geeft alle partijen wat rust. In de tussentijd kunnen de EU en Griekenland onderhandelen over een nieuw programma dat meer aansluit bij het wensenlijstje van Athene.
Deze aanpak heeft de voorkeur van de meeste eurolanden, maar lijkt politiek onhaalbaar. De radicaal-linkse Syriza-partij van premier Tsipras heeft de verkiezingen gewonnen met de belofte dat de afspraken met de geldschieters van EU en IMF geheel overboord gaan vanwege de 'humanitaire crisis' die ze hebben veroorzaakt. Alleen al het woord 'verlenging' is onbespreekbaar. De Griekse minister Varoufakis kan zo'n stap niet verkopen aan het thuisfront.
2. Overbruggingskrediet
Dit is volgens Griekenland zelf de beste oplossing voor de komende maanden. De financieringsbehoeften voor die periode zouden volgens dit plan uit drie bronnen kunnen komen: de uitgifte van korte-termijn-obligaties (10 miljard), de uitkering door de Europese Centrale Bank (ECB) van 1,8 miljard aan behaalde rendementen op bestaande Griekse obligaties, en de bijna 11 miljard die nog overstaat in een reddingsfonds voor de Griekse banken.
Dit plan stuit op bezwaren van de andere landen en de EU-instituties, vooral omdat er aan deze overbrugging geen (hervormings)voorwaarden zijn verbonden die wel in het bestaande programma staan. Weliswaar is eerder inderdaad afgesproken dat de ECB de rendementen op Griekse obligaties laat terugvloeien in de Griekse schatkist, maar die regeling laat zich niet zomaar losweken van het bestaande leningenpakket, met alle bijbehorende eisen. Athene wil wel de lusten, maar niet de lasten, zo luidt het bezwaar. Ook deze optie lijkt onhaalbaar.
3. Begin van dialoog over nieuw programma
Dit lijkt het logische compromis, al komt het voor sommigen neer op het opnieuw voor zich uitschuiven van het probleem. Maar zo dreigend is de situatie niet: vanaf 1 maart, als Griekenland voor het eerst in vijf jaar geen hulplijnen meer heeft, zal het land heus niet meteen failliet gaan en uit de eurozone moeten.
De EU lijkt al afscheid te hebben genomen van het bestaande programma. "Verlenging is niet cruciaal", zei een hoge EU-functionaris vrijdag. "Men zou het eens kunnen worden over het beginnen van een discussie over een nieuw programma." Dat zou voor zo'n 70 procent het oude programma kunnen zijn, in ieder geval wat de effecten betreft.
Als de EU ook het IMF hiervan weet te overtuigen, zou de financiering vanuit dat Washingtonse fonds kunnen doorgaan. EU en IMF trekken weliswaar samen op, maar hebben verschillende regelingen getroffen. Het IMF-kredietprogramma in Griekenland loopt nog door tot maart volgend jaar.
4. Geen akkoord
Dijsselbloem toonde zich eind vorige week pessimistisch over de kans op succes. Mochten de ministers net als vorige week woensdag in totale verdeeldheid uiteen gaan, dan is mogelijk nog een extra eurogroep-bijeenkomst nodig. Dat zou de derde worden, deze maand.
Afspraak is afspraak, zegt Nederlandse regering tegen Grieken
Staatssecretaris Eric Wiebes zal vandaag namens de Nederlandse regering deelnemen aan de vergadering, die Jeroen Dijsselbloem voorzit. Wiebes zal er zeggen dat afspraak wat Nederland betreft afspraak is. "Als je geld geleend hebt moet je je aan je afspraken houden. Zo zit Nederland erin. Ze mogen het ene plan voor het andere verruilen, mits het tot hetzelfde resultaat leidt. Daar gaan we naar kijken", zei hij gisterochtend bij omroep WNL. Maar verder dan dat gaat Wiebes niet.
Ook VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra liet zich dit weekeinde uit over Griekenland. In het televisieprogramma Buitenhof zei Zijlstra dat hij de opstelling van de Griekse regering ervaart als een 'opgestoken middelvinger'. "Ze begrijpen niet hoeveel pijn het in de andere eurolanden afgelopen jaren heeft gedaan om de miljardenleningen aan het land te verschaffen."
Volgens Zijlstra kan van het verminderen van schulden geen sprake zijn. Ook een verlaging van de rente is wat hem betreft niet aan de orde.
