Wat de nieuwe generatie dissidente Kamerleden anders maakt dan haar voorgangers

Denk nu niet dat de redactie van Plein 2 Europa onbelangrijk vindt, maar toch gaat onze aandacht vandaag uit naar het Binnenhof. Ruim twee jaar na de landelijke verkiezingen van maart 2017 valt ons de stabiliteit van het parlement op. Het aantal partijen in de Tweede Kamer is gelijk aan de eerste vergadering op 23 maart 2017. Er is geen afgesplitste ‘groep querulant X’, of ‘fractie gewetensbezwaarde Y’, die meent de kiezer beter via een eigen politieke beweging te kunnen vertegenwoordigen.

We hielden deze maand even onze adem in voor Zihni Özdil. In een interview met deze krant haalde de GroenLinkser hard uit naar het mede door zijn fractievoorzitter Jesse Klaver bedachte leenstelsel voor studenten. Dat lag al niet lekker bij een deel van de partij, dus Özdil kon direct op veel bijval rekenen. Klaver bond in, en trok zijn handen van het leenstelsel af. Özdil kreeg op onorthodoxe wijze gedaan wat hem binnen de fractie niet lukte, en dat zonder heibel in de partij.

Kinderpardon

Joël Voordewind (ChristenUnie) heeft uiteindelijk ook zijn zin gekregen met het kinderpardon. Bij aanvang van het kabinet werd hij het ‘76ste Kamerlid genoemd’. Zou de idealistische activist de coalitie niet in gevaar brengen als zijn geweten opspeelde? Maar Voordewind toonde zich loyaal, en begin dit jaar wilde het CDA ineens ook een soepeler pardon.

Politiek is soms een kwestie van de lange adem. In juni 2013 gaf Désirée Bonis haar zetel terug aan de PvdA. Zij vond dat de VVD te veel het buitenlandbeleid van de coalitie bepaalde. Eén van haar voornaamste grieven was dat Nederland nauwelijks meedeed aan een nieuwe militaire trainingsmissie van de EU in Mali. De VVD zou geen belangstelling voor dat continent hebben. Enkele maanden later stuurde het kabinet alsnog honderden militairen onder VN-vlag naar Mali.

Anders dan Bonis waren er vorige periode veel dissidente Kamer­leden die hun zetel juist zelf hielden. Een kleurrijke groep politieke avonturiers passeerde de revue. In 2013 vertrok Louis Bontes uit de PVV, omdat hij meer invloed op fractiebesluiten wilde. Een jaar later vormde hij een groep met Joram van Klaveren, die op zijn beurt de partij van Wilders had verlaten uit protest tegen diens ‘minder Marokkanen’-uitspraak.

VoorNederland

Groep Bontes/Van Klaveren legde het fundament voor de nieuwe rechtse partij VoorNederland. Spoedig was ook daar heibel in de tent. Bontes legde het partijvoorzitterschap neer uit protest tegen de keuze voor Bram Moszkowicz als lijsttrekker. Later stuurde het partijbestuur de voormalige advocaat weer weg.

Electoraal succes was er evenmin voor Norbert Klein. Hij vertrok met ruzie bij de Kamerfractie van 50Plus en begon de Vrijzinnige Partij Nederland. De belofte van een basisinkomen voor iedere burger leverde slechts 2938 stemmen op.

Bij regeringspartij PvdA was het meermaals hommeles. In 2017 vertrok Jacques Monasch uit protest tegen de ratificatie van het Oekraïne-verdrag. Twee jaar daarvoor waren Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk al opgestapt. Zij vonden het integratiebeleid van de eigen minister Lodewijk Asscher te streng. Deze twee mannen waren succesvolle dissidenten. Met hun nieuwe partij Denk ontdekten ze een nieuwe kiezersmarkt: de ontevreden allochtoon. De werkwijze was onorthodox. Ze probeerden andere Kamerleden in debatten uit de tent te lokken, om daarvan vervolgens filmpjes op sociale media te plaatsen. Met succes, want in 2017 hengelde de partij drie zetels binnen.

Scherpe polarisatie lijkt effectief voor nieuw­komers. In 2004 splitste Geert Wilders zich af van de VVD, uit verzet tegen het fractiestandpunt dat Turkije bij de EU mag als het aan alle toetredings­eisen voldoet. Bij de Kamerverkiezingen van 2006 haalde hij ­negen zetels met een harde lijn tegen de islam.

In de rubriek ‘Plein 2’ beschrijft de politieke redactie de belangrijke en minder belangrijke bijzaken in politiek Den Haag. Eerdere afleveringen kunt u hier nalezen.