Warschau wil een strengere abortuswet, maar het gros van de Polen wil daar niets van weten

Tienduizenden Polen demonstreerden vrijdag tegen het aanscherpen van de abortuswet. De nationalistisch-katholieke regering heeft een probleem. De kerk eist een bijna totaal verbod op abortus, maar 85 procent van de Polen is tegen.

"Het is mijn plicht hier te protesteren tegen die mannen in jurken die vrouwen minachten." Bozena Kucner is gepensioneerd en staat met enkele honderden andere demonstranten voor het paleis van de bisschop van Warschau. "Hypocriete fanatici, jullie zullen de woede van de straat voelen", scandeert een actievoerster die nog even de getallen in herinnering brengt: ieder jaar ondergaan minstens 100.000 Poolse vrouwen in het geheim een abortus.

Legaal is abortus alleen in geval van verkrachting, als het leven van de moeder gevaar loopt, of als de vrucht ernstig beschadigd is. Die laatste uitzondering dreigt nu geschrapt te worden. 830.000 Polen tekenden de petitie 'Stop Abortus', die als wetsvoorstel in het parlement belandde. Als het voorstel wet wordt, moeten vrouwen voortaan bevallen van ernstig gehandicapte kinderen, ook als deze geen overlevingskans hebben.

Voor PiS-leider Jaroslaw Kaczynski is het een hoofdpijndossier. Het aantal voorstanders van een totaalverbod is het afgelopen jaar gestegen van 10 naar 15 procent, maar het percentage Polen dat juist een liberalere wet wil, is nog altijd ruim twee keer zo groot. Bijna de helft van de Polen wil dat alles bij het oude blijft. Electoraal is er dus geen gewin. Maar aan de andere kant eist de kerk boter bij de vis. En zonder steun van de clerus zou Kaczynski nooit zijn absolute meerderheid in het parlement hebben gekregen.

Uitstel is geen afstel

Anderhalf jaar geleden stond Kaczynski voor hetzelfde dilemma. Een deel van zijn achterban eiste toen een totaalverbod, inclusief gevangenisstraf voor vrouwen die een abortus ondergaan. Polen ging massaal de straat op voor een 'zwart protest'. Kaczynski schrok en slaagde erin het extreme voorstel in stilte af te voeren.

Dit keer is het burgervoorstel iets minder radicaal en heeft het de officiële steun van de bisschoppen. "We zijn erg bezorgd dat het parlement zo lang bezig is met de wet", maande de woordvoerder van de bisschoppenconferentie. Het wetsvoorstel had gisteren behandeld moeten worden, maar verdween van de agenda.

Uitstel betekent geen afstel. Kaczynski beloofde zijn teleurgestelde achterban anderhalf jaar geleden: "Er moet een verandering worden doorgevoerd als het gaat om eugenetische abortus, beschadigde foetussen en dan vooral kinderen met het Downsyndroom." Dus is de meerderheid weer woedend.

Voor het parlement staan tienduizenden boze burgers. "Vrouwen moeten dus kinderen krijgen met ernstige afwijkingen die ze direct daarna moeten begraven", schampert Krystyna Rymaszewska. "En als ze overleven zitten wij vrouwen met de problemen."

Kaczynski's partij PiS wil dat de staat de zorg voor dat soort kinderen op zich neemt. Op die manier hoopt Kaczynski de minder radicale oppositie over de streep trekken. Demonstrant Rymaszewska schudt haar hoofd: "Ik geloof geen enkele belofte van deze regering."

Lees ook: 'Verbied abortus niet, maar voorkom het'