'WAO wordt weer toneel van schrijnende gevallen'
Alle WAO'ers onder de 45 jaar moeten worden herkeurd volgens strengere normen, vindt het tweede kabinet-Balkenende. In 1993 leidde een dergelijk voorstel tot zulke woedende reacties dat het werd ingetrokken. Voorzitter Jan-Hein Wijers, van de koepel van keuringsartsen: ,,Als dit doorgaat, komt er niemand meer in de WAO.''
AMSTERDAM - Dat mensen die al in de WAO zitten, opnieuw worden gekeurd, is geen nieuw verschijnsel. Sinds 1993 moeten alle WAO'ers na het eerste en vijfde jaar worden herkeurd. De verzekeringsarts (en eventueel een arbeidsdeskundige) bekijkt of de toestand van de WAO'er is verbeterd en of iemand met een lagere uitkering toekan.
Wel nieuw is dat het kabinet-Balkenende de huidige WAO'ers volgens strengere normen wil keuren. Alleen volledig arbeidsongeschikten krijgen nog WAO. Anderen vallen terug op WW en, uiteindelijk, bijstand. Mensen die volgens de huidige regels volledig arbeidsongeschikt zijn, zijn dat volgens de nieuwe regels waarschijnlijk niet meer. Hoe streng de nieuwe WAO-grens wordt, staat nog niet in het regeerakkoord. Maar adviezen van de commissie-Donner en de Sociaal-Economische Raad duiden erop dat alleen mensen die voor tenminste vijf jaar geen enkel werk meer kunnen doen, nog een WAO-uitkering krijgen.
,,Als dat doorgaat, komt er bijna niemand meer in de WAO'', zegt Jan-Hein Wijers, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Verzekeringsgeneeskunde. ,,Dan krijgen we dezelfde schrijnende gevallen als in 1993.''
In dat jaar greep het kabinet hard in in hoogte en duur van de WAO. De uitkering werd gekoppeld aan leeftijd. Bovendien moesten de klachten medisch objectiveerbaar zijn. Met voormaligberoep of opleiding werd geen rekening meer gehouden. Het aantal WAO'ers begon daarna wel voor het eerst te dalen: van 925000 in 1993 tot 850000 in 1996.
Wijers: ,,Mensen met moeilijk objectiveerbare klachten, zullen straks buiten de uitkering vallen. Volgens het kabinet krijgen gedeeltelijk arbeidsongeschikten een private loonaanvulling. Werkgevers en vakbonden moeten dat regelen met verzekeraars. Maar ik vraag me af hoe streng de verzekeraars gaan keuren.''
CNV-voorzitter Terpstra heeft de kabinetsplannen 'moreel verwerpelijk' genoemd. Ook FNV-voorzitter De Waal is fel tegen. In 1993 waren de protesten zo groot dat het toenmalige kabinet besloot de mensen die al in de WAO zaten, ongemoeid te laten.
Volgens Wijers zijn strengere WAO-normen helemaal niet nodig. ,,Met de huidige regels valt al veel winst te behalen.'' Wijers' eigen bedrijf WOSM was onlangs betrokken bij een project om mensen die al vijf jaar in de WAO zaten opnieuw te keuren. ,,Daaruit bleek dat een kwart een lagere uitkering kreeg of zelfs helemaal geen recht meer had op een uitkering. Zij hadden nog capaciteiten om aan het werk te gaan.'' Hij voegt er aan toe: ,,Het is natuurlijk een andere vraag of zij ook daadwerkelijk aan het werk komen.''
Die recente 'herkeuringsoperatie' bespaart al miljoenen euro's aan uitkeringsgelden. ,,Als we daarmee doorgaan, loopt dat nog verder op'', aldus Wijers. ,,Er zijn 490000 mensen die langer dan 5 jaar in de WAO zitten.''
Hij wijst erop dat zowel het ziekteverzuim als de instroom in de WAO daalt. ,,Dat is te danken aan de maatregelen van oud-staatssecretaris Hoogervorst. De laatste drie jaar is het aantal mensen dat volledig wordt afgekeurd, gedaald van 40 naar 20 procent. Ook doen bedrijven veel meer om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid te voorkomen.''
