'Wacht met WAO-hervormingen'

GOUDA - Waarom moet de WAO worden aangescherpt als het ziekteverzuim daalt? Die vraag stelde Annette Dümig, directeur van WAO-uitvoeringsinstituut UWV, dit voorjaar. Aanleiding was het dalend aantal WAO-aanvragen. Dümig vond het 'logisch om een paar jaar te wachten' met drastische hervormingen van de WAO. De nieuwe regels rond ziekteverzuim werpen hun vruchten af, concludeerde de baas van de WAO-keuringsartsen. Sinds april vorig jaar geldt de wet Verbetering Poortwachter, die werkgevers en werknemers tot meer maatregelen verplicht om ziekte en arbeidsongeschiktheid te voorkomen.

Inmiddels is bekend dat het nieuwe kabinet de WAO-hervorming toch doorzet. Alleen volledig arbeidsongeschikten krijgen nog een (hogere) uitkering. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten blijven op de loonlijst staan of vallen terug op WW en bijstand. Werkgevers en vakbonden moeten waarschijnlijk een loonaanvulling voor hen afspreken bij private verzekeraars.

Het kabinet kan beter wachten met een WAO-ingreep vindt Philip de Jong, directeur van onderzoeksbureau APE. Een opmerkelijke mening, omdat De Jong meeschreef aan het advies van de commissie-Donner over een nieuw WAO-stelsel. Dat advies zorgde na een jarenlange patstelling voor een doorbraak in het gevoelige onderwerp. ,,Laten we een paar jaar aankijken of het ziekteverzuim blijft dalen'', zegt De Jong nu. ,,Dan krijgen de huidige maatregelen een kans.''

Maar een versobering blijft in de toekomst nodig, verwacht hij. ,,De structurele zwaktes in de WAO zijn nog niet opgelost. We moeten af van een uitkering voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten, ook de vakbonden hebben dat onderschreven. De aanzuigende werking is te groot.''

Wachten is ook het devies van Ad Smit, directeur van BGZ Wegvervoer. Afgelopen januari richtte het wegvervoer een eigen reïntegratiecentrum op. Dat moet de veelal kleine transportbedrijven helpen. Vijftien medewerkers begeleiden langdurig zieke werknemers en hun werkgevers.

Volgens Smit beginnen alle maatregelen van voorgaande jaren nu pas te werken. ,,Het kabinet kan beter de zwaktes aanpakken dan weer veranderingen invoeren.''

Hij wijst op de gebreken bij de arbodiensten en het UWV, dat de WAO-keuringen uitvoert. ,,De arbodiensten laten de moeilijke ziektegevallen liggen. Daarom hebben wij nu zelf een reïntegratiecentrum opgericht. Het kabinet moet de verplichting voor bedrijven afschaffen om een arbodienst in te schakelen. De markt doet dan zijn werk wel: bedrijfstakorganisaties, reïntegratiebedrijven en verzekeraars staan te trappelen.''

In uitkeringsinstelling UWV heeft hij weinig fiducie. ,,Dat is één groot doolhof van mensen die langs elkaar heenwerken. Dat moet eerst verbeteren.''

Het kabinet verplaatst de problemen alleen maar naar de WW en bijstand, vindt Barend Barentsen, die onlangs op de WAO promoveerde aan de Leidse rechtenfaculteit. ,,Een strenge WAO wil nog niet zeggen dat mensen aan het werk komen'', zegt hij. ,,Zeker met de teruglopende economie wordt dat een probleem.'' De jurist gelooft niet dat de WAO zo aantrekkelijk is. ,,De uitkering is al fors uitgekleed.''

Barentsen is bang voor een grijs gebied tussen de publieke keuringsartsen en de private verzekeraars. De publieke arts kijkt of iemand nog kan werken. Zo ja, dan krijgt iemand geen WAO. Daarna volgt een keuring van een verzekeraar, of iemand recht heeft op een loonaanvulling. Barentsen: ,,Dan krijg je opnieuw dossieroverdrachten en bureaucratie''.

Verzekeraar Achmea is juist positief over de WAO-plannen van het kabinet. Tenminste, als de WAO voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten wordt overgelaten aan de private markt. ,,Wij zijn inmiddels veel deskundiger dan de overheid op het gebied van reïntegratie'', zegt directeur Hans Lankhaar van Achmea Inkomensverzekeringen. ,,Wij hebben afspraken met arbodiensten en reïntegratiebedrijven over goede en snelle begeleiding van zieke werknemers.''

Hij weerlegt de vrees dat bedrijf en verzekeraar zullen samenspannen om een werknemer zo snel mogelijk in de WW te lozen. ,,Als een arbeidsongeschikte werkloos wordt, zullen verzekeraars geld in een fonds moeten storten met behulp waarvan iemand toch aan het werk kan komen.''