Waarom heb jij meer rechten dan ik?
Sofia (9) heeft er haar mooiste jurk voor aangetrokken: rood met groen en glinsterend gouddraad. In de recreatieruimte van asielzoekerscentrum Emmen-Zuid draagt ze haar verhaal voor. 'De school van Afghanistan', heet het. "Mijn juf slaat mij op mijn handen. Ik haat de school van Afghanistan. Ik haat ook de juffen van Afghanistan. De juffen van Afghanistan slaan de kinderen", leest ze met zachte stem. Ze besluit haar verhaal met "Wij zijn in Nederland", en krijgt applaus.
Op het eerste gezicht is het een vrolijke bedoening in de recreatieruimte. Kleuters rennen rond, jongens geven elkaar high fives, meisjes oefenen een piroutte. Maar vanmiddag staat er een serieus thema op het programma: de leerlingen van basisschool Hesselanden, gevestigd op de gezinslocatie voor uitgeprocedeerde asielzoekers, presenteren het resultaat van hun kinderrechtenproject.
Als Forozan (10) na twee zinnen stokt met het voorlezen van haar verhaal 'Echt gebeurd', moet ook de zaal even slikken. Juf Judith Koopman neemt het van haar over en vertelt de geschiedenis van Forozans ouders: vader is Afghaan, moeder Iraanse. Ze willen trouwen, maar dat mag niet van de familie. Uiteindelijk moeten ze vluchten. Forozan wil graag in Nederland blijven. "Maar ja, wie luistert nou naar een tienjarig meisje als ik?"
Droom
De leerlingen van basisschool Hesselanden moeten terug naar hun land van herkomst. In afwachting daarvan gaan ze gewoon naar school. De afgelopen twee weken leerden ze daar onder meer welke kinderrechten er zijn en bedachten er toneelstukjes over.
De kinderen uit de bovenbouw maakten met behulp van een journalist en een fotograaf een poster met hun eigen verhaal aan de hand van de vraag 'wat is jouw droom?' Ze schreven zelf de tekst en maakten er foto's bij met een wegwerpcamera. Sommige verhalen gaan over hobby's (voetbal, kickboksen), andere over hoe het kind in Nederland terechtkwamen of over de busjes die gezinnen komen ophalen.
"Het is belangrijk dat juist deze kinderen weten dat mensenrechten en kinderrechten bestaan", zegt Maja Zuiderveld, teamleider van de school. "En het is heel zinvol dat ze nu weten hoe ze zich kunnen uiten als ze straks in een land als Nigeria of Afghanistan zijn."
Dat beaamt Judith Koopman, juf van groep 6-7-8. "Ze hebben geleerd dat het fijn is om je verhaal te kwijt te kunnen en dat het fijn kan zijn om dat te delen."
Eerlijke antwoorden
Soms leverde dat 'moeilijke en pijnlijke vragen' op, zegt Zuiderveld. "Oh, hebben kinderen recht op bescherming tegen oorlog? Waarom moeten wij dan terug naar Afghanistan?" Dan probeert Zuiderveld ze uit te leggen dat dat de regels van het Nederlandse kabinet zijn. "Ja, dan sta je weleens met je mond vol tanden."
Juf Judith Koopman probeert moeilijke vragen eerlijk te beantwoorden. "De meeste kinderen zijn zich er ook van bewust dat de rechten en vrijheden die ze hier in Nederland hebben in hun land van herkomst vaak niet bestaan."
Hesselanden hoort bij basisschool De Brink, die op een kleine drie kilometer afstand in woonwijk de Bargeres staat. Ook die leerlingen deden mee aan het project. "Ze leven op dezelfde vierkante kilo- meter, in een heel andere wereld", zegt Zuiderveld. "Voor de kinderen van De Brink is het ook goed dat ze vroeg in hun ontwikkeling zien dat er ongelijkheid is in de wereld."
Oh, hebben kinderen recht op bescherming tegen oorlog? Waarom moeten wij dan terug naar Afghanistan?