Waarom de Duitse Groenen zich stilhouden tijdens de watersnoodramp

Terwijl het water woensdagnacht woest door de straten stroomde van de compleet overrompelde dorpen in de Eifel greep de Groenen-politicus Konstantin von Notz naar zijn telefoon. Op Twitter plaatste hij een bericht waarin hij standpunten van partijen die in tegenstrijd zijn met klimaatbescherming aanviel: “CDU: geen snelheidslimiet!” en: “SPD: Can’t touch kolen en Nordstream 2 (de gaspijplijn in aanbouw van Rusland naar Duitsland)”. Maar, zo schreef hij, voor de Groenen is klimaatbescherming prioriteit nummer één.

Nog geen dag later moest hij zijn tweet verwijderen na bergen aan kritiek. De klimaatpoliticus zou de ramp misbruiken voor politiek gewin met zicht op de Duitse verkiezingen in september. “Deze situatie is niet geschikt voor polemische tweets”, gaf hij toe. Hoewel het duidelijk lijkt dat klimaatverandering in verband staat met de overstromingen in de Eifel houden de Groenen zich nu opvallend stil in een poging om niet op het verkeerde moment te activistisch over te komen. Dat gaat de regerende CDU- en SPD-politici veel gemakkelijker af, die het woord klimaatverandering de afgelopen dagen vaak lieten vallen.

Dat komt doordat de Groenen toch een relatief nieuwe partij zijn. Op federaal niveau maakt de partij grote stappen met frisse ideeën, maar op deelstaatniveau is invloed van de partij nog altijd klein. In Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts, de deelstaten die nu getroffen zijn door de overstromingen domineren de CDU en SPD sinds 1946 het politieke speelveld. De Groenen kwamen regeren in sommige deelstaten, zoals in Rijnland-Palts mee, maar zijn nog altijd klein in vergelijking met de vertrouwde volkspartijen.

‘Dit is het uur van de redders’

Na de overstromingen was de CDU dan ook opvallend aanwezig in de Duitse media. Armin Laschet, minister-president van de getroffen deelstaat Noordrijn-Westfalen en tevens bondskanselierkandidaat voor de CDU, sprak op televisie en persconferenties. Hij kan zich nu opstellen als een vakman die zijn deelstaat door een crisis heen sleept, terwijl de Groenen niet in eenzelfde regeerpositie zitten. Toch is het de vraag of het hem lukt om zo over te komen. Veel Duitsers hebben moeite met een filmpje waarin hij hard om een grap lijkt te lachen, terwijl president Frank-Walter Steinmeier iets verderop voor de camera’s praat over de gemeenschappen die compleet vernietigd zijn door de overstromingen.

De Groenen kiezen er bewust voor om niet nu naar het rampgebied af te reizen om een verkiezingspraatje te houden. In een videobericht zei partijvoorzitter Robert Habeck dat hij als voormalig klimaatminister in Schleswig-Holstein dan wel ervaring heeft met overstromingen en noodsituaties, maar hij nu in het crisisgebied overbodig is. “Dit is het uur van de redders en niet het uur van politici die daar alleen maar in de weg staan. En dat is wat ik nu zou zijn.”

Tegelijkertijd hebben klimaatactivisten juist kritiek op de regerende partijen, die niet genoeg actie ondernemen tegen klimaatverandering en ook niet pro-actief bezig zijn om de Duitse dorpen te beschermen tegen meer extreem weer in de toekomst. Dat kostte het land in de afgelopen dagen zeker 133 doden en miljarden aan schade. Onder Laschet, die sinds 2017 in Noordrijn-Westfalen regeert, hebben de rivieren minder ruimte gekregen en is er steeds minder bosgebied, dat regenwater vasthoudt en zo druk op de rivieren vermindert.

Klimaat sterker op de agenda

Toch zullen de gebeurtenissen van deze week op lange termijn een ander effect kunnen hebben, als de eerste emoties tot rust gekomen zijn. Aan de Duitse krant Handelsblatt vertelt Matthias Jung van de kiezersonderzoeksgroep Wahlen dat een klimaatramp zoals deze het onderwerp sterker op de agenda zal plaatsen. “Dat is natuurlijk het thema dat de Groenen veel oplevert. En nog meer zou kunnen opleveren als de partij optimaal voor de dag kan komen.”

Na een glansrijke start in april heeft lijsttrekker Annalena Baerbock van de Groenen het de afgelopen weken moeilijk gehad. Vorige maand kwam aan het licht dat ze haar cv heeft aangedikt en plagiaat pleegde in haar boek. De partij zakt daardoor zo sterk in de peilingen dat de Duitse media speculeerden of de partij toch haar running mate Robert Habeck zou vragen haar plek in te nemen. De partij staat momenteel op twintig procent van de stemmen, tegenover dertig voor de CDU.

Lees ook:

Overstromingen laten Duitsland verwoest achter. ‘Zoveel water heb ik in mijn hele leven nog nooit gezien’

De zware regenval van de afgelopen dagen heeft de dodelijkste natuurramp in Duitsland in bijna zestig jaar ontketend. Inwoners van het rampgebied blijven in shock achter. ‘Het was verschrikkelijk, we konden niemand helpen.’

De kanselierskandidaat van de Duitse Groenen kan dit keer ook echt kanselier worden

De Grünen, de milieupartij van Duitsland, staan ongekend goed in de peilingen. Zo goed, dat de partij in september kans maakt om de opvolger van Angela Merkel te leveren.