Weblog
Waarheen met de grote grijze energiejongens?
Het lijkt misschien wat voorbarig, maar ik begin me al wat zorgen te maken over de toekomst van de grote grijze energiemaatschappijen. Nou ja, de stroomdochters dan om te beginnen. Maar gas komt daarna ook snel in de knel.
In Duitsland komt een kwart van de stroom nu uit groene bronnen, en een steeds groter deel daarvan uit zonnepanelen op particuliere daken. Daar verdient de grijze grote jongen niets aan. En in Australië daalt het stroomverbruik sterk, mede door de opkomst van zonnepanelen. Eén op de tien huizen in Australïe heeft nu zonnepanelen op het dak. Ook daar kost dat de grijze mannen omzet en winst.
Zonne- en windstroom en enrgiebesparing vormen niet de enige bedreiging die de oude garde het hoofd moet bieden. Alom schieten energiecoöperaties als paddestoelen uit de grond. Hun doel: iedereen goedkope groene, lokale energie bezorgen. Onlangs nog bracht VPRO's Tegenlicht een mooie reportage over een zelfvoorzienend Deens eiland en de Nederlandse collega Texel, waar de coöperatie Texel Energie furore maakt. In de stad Groningen is Grunneger Power met hetzelfde begonnen, net als ZET in Zutphen, de dorpen in DE-Kop van Drenthe en talloze anderen.
De coöperaties moeten nu nog veel energie inkopen, met name bij de grijze energiebedrijven, maar hun doel is nadrukkelijk om steeds meer lokaal eigen energie op te wekken.
Eén nadeel, twee enorme voordelen
De coöperaties hebben een nadeel tegenover groot grijs: ze zijn klein, en missen dus het voordeel van schaalgrootte. Maar dat nadeel wordt ruimschoots goedgemaakt doordat coöperaties geen winst aan aandeelhouders hoeven af te dragen. De winst gaat naar de leden, die daardoor minder voor hun energie hoeven te betalen.
Lokale coöperaties hebben ook het voordeel van de lokale bekendheid, het saamhorigheidsgevoel van de gemeenschap waarvoor ze werken. Dus de klantenwerving is eenvoudiger, en de klanten zullen eerder trouw blijven aan een lokale club waar de buurman bestuurder is, dan aan een grote grijze groep met buitenlandse miljonairs aan het roer.
Snel als kroos
Kortom: ik zie veel tegenwind op komst voor de grote grijze energiebedrijven. En ik denk ook nog eens dat het snel zou kunnen gaan.
Wat is snel? Even alleen naar Nederland kijkend: we hebben hier ruim 300 energiecoöperaties in oprichting of al actief, zoals op Texel. Stel dat daarvan eind volgend jaar 200 actief zijn, en die hebben weer een jaar later (eind 2014) gemiddeld 1000 klanten. Dan heb je 200.000 klanten die niet meer bij Nuon, Essent etc zitten. Op 7 miljoen huishoudens een druppel op een gloeiende plaat, zou je zeggen.
Maar denk dan eens aan dat raadsel van het meer waarop kroos groeit, dat zich elke dag verdubbelt. Na twee maanden is een kwart van het meer vol kroos. Hoe lang duurt het dan nog totdat het kroos het hele meer in beslag neemt? Twee dagen...
De 200.000 coöperatieklanten van eind 2014 zouden best wel eens 'kroos' kunnen blijken te zijn. In 2015 maken zij hun buren en familie enthousiast, en er komen nog weer 100 coöperaties bij. Het jaar daarop weer zoiets. Elk jaar verdubbelt het aantal coöperatieklanten. Naar 400.000 in 2015, 0,8 miljoen in '16 en 1,6 miljoen in 2017. Over vijf jaar zou dan een kwart van Nederland klant kunnen zijn van een energiecoöperatie. En de klanten die nog bij de grijze reuzen zitten, hebben deels ook nog eens zonnepanelen op hun dak, waardoor die energiebedrijven niks aan de stroom van die klanten verdienen.
Dat gaat de energiereuzen echt pijn doen. Dan gaan er een paar omvallen.
Peentjes zweten
Zijn die 1,6 miljoen coöperatieklanten een krankzinnig optimistische schatting van me? Ik denk het niet. Moderne consumenten kunnen, als ze geïnspireerd raken, heel snel schakelen. Kijk maar hoe snel een kwart van Nederland al met een smartphone rondliep. Eind 2007 werd de eerste iPhone in Nederland verkocht, 2,5 jaar al later (begin 2010) had ruim 20 procent van Nederland een smartphone. En weer 2,5 jaar later, nu, is dat al 60 procent. Van nagenoeg niks naar 60 procent in 5 jaar. En ja, de iPhone is echt handig; maar ook echt duur. Energie van je eigen coöperatie geeft je een goed gevoel, is leuk én is goedkoper.
Ik denk dat ze in de bestuurskamers van grijze energiebedrijven peentjes zweten.
Aanvulling, 16-10-12, 13.00 uur, met dank aan @EnergiewendeGER: Lees vooral de iets uitgebreidere Duitse versie van dit artikel: Het laatste gevecht, over het acute gevaar voor RWE en de andere de Duitse grijze jongens!
Meer energie-zweetdruppels komen langs via @VincentDekker4 bij Twitter.
