Waar het allemaal misgaat in de keten van de vleesindustrie

null Beeld ANP XTRA
Beeld ANP XTRA

Vlees is onveilig en de oorzaken daarvoor zijn terug te vinden in de gehele keten van de vleesindustrie, zo constateerde de Onderzoeksraad voor de Veiligheid vandaag. Maar waar begint de fout? Bij de veehouders, of de consument die voor weinig geld vlees op zijn bord wil?

Stephanie Engel

Het fundamentele probleem ligt bij de supermarkten die vlees als klantenlokker gebruiken en het nog goedkoper aanbieden dan kattenvoer, zegt Wakker Dier. Nee, zeggen de supermarkten, juist de vleessector moet het beter doen en niet langer over incidenten spreken als hygiëne in geding komt of er gesjoemeld wordt met de herkomst van de slachtdieren.

Zie hier, het dilemma rondom onveilig vlees in een notendop, want wie er nu verantwoordelijk is voor de misstanden in de vleessector is geen uitgemaakte zaak. Ook Tjibbe Joustra, voorzitter van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid, benadrukte dat vandaag: 'Er wordt te veel naar elkaar gewezen'.

Wel is duidelijk dat de veiligheid van vlees het steeds meer moet afleggen tegen economische factoren en dat dit doorvloeit in alle stappen van het proces. Vandaag werd met de publcatie van het rapport 'Risico's in de vleesketen' opnieuw helder welke consequenties dat heeft voor de consument.

Een overzicht van de schakels in de keten van de vleesindustrie en de zaken die er toe leiden dat vlees onveilig wordt:

Veehouderij

De veehouders zijn verantwoordelijk voor gezond vee, maar er gaat nogal wat mis. Dierenorganisatie hebben hierover vaak aan de bel getrokken: het drinkwater van de dieren is vies, de lucht van slechte kwaliteit en dieren zijn ondervoed en verwaarloosd. Dat alles leidt tot allerlei gezondheidsproblemen.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit constateert bij diverse veehouderijen overdadig gebruik van groeihormonen en antibiotica.
Bij de veehouder speelt ook het gevaar van besmettingen met bacteriën en parasieten. Bekend is de salmonella, maar er loeren meer gevaarlijke micro-organismen.

Transport

De transporteurs zijn verantwoordelijk voor het vervoer van de dieren zonder hen angstig te maken of pijn te doen. Ook hier gaat het soms grondig fout. Ondanks goede voornemens vanuit de sector komt het nog steeds voor dat te veel dieren in te kleine ruimtes worden vervoerd. Voor kreupel vee geldt hetzelfde regime als voor gezond vee: allemaal worden ze in de wagen gepropt.

Slacht

De slachterij moet het leed bij de slacht zo veel mogelijk beperken en zorgen dat alles schoon gebeurt. Juist hier is de kans op besmetting van vlees met ziekteverwekkende bacteriën groot. Maar de hygiëne is ver te zoeken.

De Onderzoeksraad constateerde dat messen onvoldoende worden gereinigd en soms in de laarzen van slachters worden bewaard. Ook zijn er vliegen in de slachtruimtes en wordt slachtafval gebruikt voor menselijke consumptie.

Import

Wat er met importvlees gebeurt, is helemaal lastig te traceren. Karkassen die vanuit EU-landen binnen komen zijn niet altijd veilig, stelt de Onderzoeksraad. Hetzelfde geldt voor vlees van buiten de EU. En steekproeven aan de buitengrenzen van Europa zijn te mager.

Vleesverwerking

Vleesverwerkers zijn verantwoordelijk voor hygiënisch werken aan de snijlijn waar karkassen uit elkaar worden gehaald. De problemen hier hebben vooral te maken met het grotendeels buitenlands personeel waar geen opleidingseisen aan worden gesteld. De Poolse uitzendkrachten zijn niet op de hoogte van de regels, want die zijn in het Nederlands opgesteld. Ook zijn zij onvoldoende getraind om abcessen of besmetting met ontlasting weg te snijden.

Soms worden snijders beloond voor de hoeveelheid vlees die zij overhouden. Dat werkt volgens de onderzoekraad misstanden in de hand.

Dan is er nog het omkatten van vlees: afvalvlees wordt verpakt voor consumptie, varkensvlees krijgt ten onrechte het stempel biologisch, paardenvlees wordt verkocht als rund.

Opslag

Koel- en vrieshuizen zijn verantwoordelijk voor de opslag op de juiste temperatuur. Vanuit hygiënisch oogpunt is dat veilig, maar de koelhuizen zijn volgens de Onderzoekraad gevoelig voor fraude. Zo kunnen fraudeurs vlees omkatten, met foutieve etiketten de herkomst en samenstelling veranderen en de houdbaarheidsdatum aanpassen.

Supermarkt

Van de supermarkt mag worden verwacht dat zij alleen veilig vlees verkopen. Maar dat willen zij willen tegen zo laag mogelijke prijzen. Kiloknallers en stunten met kipfilet voor een euro bevordert een duurzame en voedselveilige vleesketen zeker niet.

Daarmee is het eindpunt van de vleesketen bereikt; de consument. Wil deze 'schoon' vlees, dan staat daar een prijs tegenover.

undefined

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden