VVD gaat declaraties Verheijen na

Dat kan nog een pijnlijke exercitie worden voor premier Mark Rutte en fractieleider Halbe Zijlstra. Zij namen Verheijen woensdag meteen in bescherming. Rutte vond de verhalen 'erg opgepompt', Zijlstra sprak over een 'opgeblazen' zaak en vond dat zijn fractiegenoot 'prima' zijn werk kan blijven doen. Verheijen had zijn excuses toch aangeboden en aangegeven het onterecht gedeclareerde geld terug te storten?

Daarbij is het VVD-duo mogelijk te snel voorbijgegaan aan de integriteitsregels die sinds twee jaar gelden binnen de partij. Die schrijven voor dat politici geen kosten mogen declareren die zij elders al krijgen vergoed. Verder moeten leden 'terughoudend' zijn bij het terugvragen van uitgaven 'die zich op het grensvlak van privé en publiek bevinden'. De dubbel gedeclareerde ritten en ingestuurde bonnetjes voor diners en een voetbalwedstrijd, waar NRC over berichtte, lijken daarmee in strijd.

Permanente commissie
Aanleiding voor die nieuwe regels waren de voor de VVD pijnlijke affaires rondom de Roermondse oud-wethouder Jos van Rey en de Noord-Hollandse oud-gedeputeerde Ton Hooijmaijers - beiden liberalen.

Er kwam er een integriteitscode en een permanente commissie met politieke zwaargewichten, die activiteiten kan toetsen aan die code. Daarnaast kregen fracties vertrouwenspersonen en moeten leden die kandidaat staan voor politieke posten vragenlijsten invullen zodat een 'risicoprofiel' kan worden opgesteld.

Naar die nieuwe regels leek de partij de laatste tijd ook te handelen. Zo vertrok mediawoordvoerder Matthijs Huizing een dik jaar geleden uit de Tweede Kamer nadat hij een aantal keer met drank op achter het stuur was betrapt. Evenals Johan Houwers, die opstapte nadat de fiscus een onderzoek naar hem had ingesteld. En onlangs nog legde Kamerlid René Leegte zijn gasportefeuille neer na een onhandig telefoongesprek in de trein.

Tussen de oren
In dat opzicht waren de reacties uit de VVD-top deze week opvallend mild. Niet alleen in Den Haag, ook in Limburg. Voorzitter Peter de Koning van de Limburgse VVD sprak zelfs over een 'heksenjacht' en ziet het debat, dat het Limburgse Gouvernement nog over de kwestie gaat voeren, vooral als gevolg van 'verkiezingsretoriek' van de SP.

Toenmalig partijvoorzitter Benk Korthals was twee jaar geleden realistisch toen hij zijn integriteitsplannen bekendmaakte. Ook met nieuwe regels voorkom je nieuwe affaires niet. Maar over het uitgangspunt was hij helder. "Integriteit moet bij al onze politici tussen de oren zitten", zei de oud-minister van justitie in deze krant. "Je moet altijd handelen in het belang van de partij."

"Alles wat hij politiek doet, doet hij met de beste bedoelingen voor de partij", zegt Joost van den Akker, VVD-fractievoorzitter in de Limburgse Staten over Verheijen. "Maar je moet je wel aan de regels houden. Politici hebben een voorbeeldfunctie. Je dient het publieke belang met belastinggeld. Daar moet je op een verstandige manier mee opgaan."

Daarmee is Van den Akker een van de weinige liberalen die niet meteen in de verdediging schieten. Hij vindt het goed dat het Limburgse bestuur nu laat bekijken of de controle op declaraties voldoet. Al ligt de verantwoordelijkheid daarvoor altijd bij de bestuurder, benadrukt hij. "Wat niet mag, dat mag niet en moet worden terugbetaald. Of hád al moeten worden terugbetaald."