Vrolijke oorlogen en droevige liederen/McCann gaat Japans leren om z'n Ierse muziek toe te lichten

Een lach en een traan, het is typerend voor McCann. Op het eerste gezicht lijkt hij een vrolijke, ruige Ierse volksfiguur. Met zijn bebaarde gezicht, zijn fonkelende ogen en zijn bulderende lach zou hij zo uit een Middeleeuwse kroeg kunnen komen. Wie langer met hem spreekt, ontdekt dat zijn karakter ook duistere en geheimzinnige kanten kent.

Ondanks al zijn succes in Europa, de Verenigde Staten, Australië en Japan blijft hij een ondoorgrondelijke Kelt. McCann spreekt in een razend tempo en continu zijn er grappen. Maar het achterste van zijn tong laat hij niet zien.

Vooral over zijn rol in de wereldberoemde film en musical 'Jesus Christ Superstar' wil hij weinig kwijt. Op de vraag waarom hij juist de rol van Petrus en bijvoorbeeld niet die van Judas kreeg, antwoordt hij: “Oorspronkelijk was ik gecast als . . .” Maar dan bedenkt hij zich en zegt: “Nee dat kan ik je beter niet vertellen.” Gevraagd of zijn geheimzinnigheid iets te maken heeft met religie antwoordt McCann glimlachend: “Never mind.”

Zijn ondoorgrondelijkheid is geen pose. Het past bij zijn karakter en levensvisie. “In de tijd waarin wij leven ontbreekt een hoop” verzucht McCann. “Alles is totaal materialistisch. In mijn ogen zou er meer plaats moeten zijn voor mystieke romantiek.”

McCann ziet zichzelf als een romanticus en verlangt vaak terug naar het oude Ierland van duizenden jaren terug. Dat is ook zijn voornaamste bron van inspiratie. “Het is voor mij onmogelijk om mijn Ierse achtergrond te verloochenen. De liefde voor het land en voor de muziek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Liefde voor muziek is een Iers handelsmerk.”

McCann's moeder zong in operettes en zijn vader was een Ierse tenor. “Toen ik dertien was, kocht mijn moeder een gitaar voor me. Die heb ik nog steeds. Het was een slecht instrument. Je kon er pijlen mee afschieten maar erop spelen was moeilijk. In het begin heb ik mezelf dingen geleerd. Later toen ik les kreeg, heb ik al die technieken weer moeten afleren. Samen met mijn Duitse leraar speelde ik stukken van Bach. Maar toen ik Eddie Cochran hoorde, was ik verkocht. Ik besefte toen dat je een gitaar ook kan bespelen als een percussie-instrument.”

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat McCann arts zou worden. “In de familie van mijn vaders kant zaten vijf of zes dokters. Het werd normaal gevonden dat ik dat vak ook zou kiezen. Maar dat wilde ik helemaal niet. Ik wilde Eddie Cochran of Buddy Holly worden. Rockster leek me veel interessanter.

“Mijn muzikale drang won het uiteindelijk. Maar voor de medische sector is het ook niet slecht geweest” zegt McCann lachend. “Ik zou een waardeloze dokter zijn geworden. Een bekende Ierse columnist heeft daar eens een cynisch stukje over geschreven. 'Als dokter was Jimm McCann een waardeloze optie' stond er boven het artikel.”

Lachend voegt McCann eraan toe: “Die columnist is nu dood. Ik vraag me af waar de dokter was toen hij hem nodig had.”

McCann ziet Ierland als de bakermat van de volksmuziek. “De Keltische cultuur is een van de oudste beschavingen in Europa. Het is lange tijd een smeltkroes van culturen geweest. In verschillende landen kom je overblijfselen van de Keltische beschaving tegen. In Europa zijn er zes Keltische naties: Ierland, Schotland, Wales, Bretagne, Cornwall en het eiland Man. Vermoedelijk is het vroeger één geheel geweest. Ze spreken in die streken talen die allemaal dezelfde basis hebben. De vissers die vroeger op zee voeren, hadden geregeld ruzie met elkaar. Als een Breton schold op een Ier of omgekeerd, konden ze elkaar verstaan. In Bretagne lopen nog steeds een hoop mannen rond met de naam Patrick, net als in Ierland. Dat moet uit dezelfde cultuur stammen.”

McCann zelf spreekt het Keltisch niet zo goed geeft hij toe. “Dat is een gevoelig punt. Op school was het een verplicht vak. Daardoor kreeg ik er een hekel aan. Alles wat je verplicht stelt, dat ga je haten. Het is de beste methode om iemand ergens een afkeer van te laten krijgen. Op die manier is het Keltisch uit me geslagen. Achteraf vind ik het jammer. Toen ik met folkmusic begon, zag ik in dat het een verschrikkelijk verlies was.”

“Mijn vader heeft gedichten gepubliceerd in het Keltisch. Hij heeft er zelfs een universitaire graad in behaald. Volgens hem is het de beste taal om poëzie in te schrijven omdat het zo beeldend is. In het Keltisch zeg je niet dat een vrouw zwanger is maar dat ze 'vrucht draagt.' En een paddestoel heet 'groei van één nacht.'

Volgens McCann is Ierse volksmuziek overal ter wereld geliefd omdat “het een mix bevat van romantiek en brutaliteit. De Ierse dichter W. B. Yeats heeft eens gezegd: 'Al onze oorlogen zijn vrolijk en al onze liederen zijn droevig.' Dat gevoel spreekt veel mensen aan. De Britse songwriter Ralph Mc Tell ('Streets of London') was verliefd op Ierland. Van hem is de uitspraak: 'Als een Ier zingt moet je huilen. Al je niet luistert, zal het je breken' Dat zegt voldoende.”

Zelfs in verre landen als Japan slaat Ierse volksmuziek aan. “In Japan beginnen ze de Ierse volksmuziek net te ontdekken. Net als bij ons in de jaren zeventig zijn de mensen erg enthousiast. Soms is het wel lastig om in zo'n totaal andere cultuur op te treden. De symboliek van mijn teksten begrijpen ze niet altijd. Als ik het heb over 'Four Green Fields' en 'The Green Lady' dan weten ze niet dat ik het over Ierland en zijn vier provincies heb. Daarom leer ik nu Japans. Dan kan ik het publiek uitleg geven. Tijdens mijn laatste tour deed een Japanse vrouw dat voor me.”

Enigszins verbaasd heeft McCann moeten vaststellen dat zijn eigen muziek niet is beïnvloed door zijn verblijf in Japan, Amerika of Europa. “Gek genoeg werkt het precies andersom. Onlangs heeft een Japanse band me gevraagd of ze naar Ierland konden komen om hun nummers Keltisch te laten klinken. Ze willen Ierse harpen, violen en fluiten in hun muziek verwerken.” Ongelovig voegt hij eraan toe: “Het moet een Keltisch-Japanse mix worden. Ik ben benieuwd hoe het gaat klinken.”