Vroeger was alles beter, klinkt het in het Conservatief Café

"Eigenlijk is een conservatief een SGP'er zonder bijbel." Meent althans het staatkundig gereformeerde Kamerlid Elbert Dijkgraaf. Zijn motto: "Er is niets nieuws onder de zon."

Een SGP'er zonder bijbel klinkt als een thuisloze idealist. Komt het omdat conservatief zijn een tijd lang uit de mode is geweest? Wilco Boender kon vijf jaar geleden geen plek vinden waar conservatieven met uitgesproken medestanders van gedachten konden wisselen.

Hij richtte het Conservatief Café op, waar mensen die zichzelf zonder schroom conservatief noemen zich kunnen wentelen in een bad van gelijk gezinden. Vandaag vieren ze het eerste lustrum. Met een boek vol lezingen, pamfletten, interviews en terugblikken op eerdere toespraken uit avonden in het Conservatief Café. Het is één grote zoektocht naar het wezen van het conservatisme.

"De populaire gedachte dat vroeger alles beter was, is vrij recent, onder meer omdat het klopt", zo redeneert de zichzelf conservatief noemende cabaretier Diederik Smit in de bundel. "Niemand formuleerde het ideaal om alles bij het oude te houden, omdat het oude nog niet oud geworden was. Dit veranderde in 2001."

Na de aanslagen op de Twin Towers ontstond "een samenleving waarin instituties gewantrouwd werden, sociale verbanden ontwricht en Hilbrand Nawijn minister werd. Nederland verwerd tot een progressief bolwerk waarin het conservatieve gedachtegoed afgleed naar de marge", zo schertst de cabaretier. Nu alles vroeger beter was geworden had Nederland behoefte aan een conservatief tegengeluid.

Het mag een cabaretesk intermezzo in de bundel zijn, Diederik Smit heeft wel precies te pakken waar de andere conservatieven zich druk over maken. Politici, ondernemers en denkers pleiten voor fatsoen, tegen het verlies van waarden.

Zoals de rabbijn die na een verblijf van vijftien jaar in het buitenland tot zijn verdriet merkte dat 'u' was ingeruild voor 'je' en 'jij'. "Fatsoensgedrag werd deels ingewisseld voor opvoedingsvrijheid. En 'niet alles hoeft' deed een stapje terug voor het 'moet kunnen'", schrijft Lody van de Kamp. "Met het verdringen van respect naar de achtergrond, met het afscheid nemen van het praktiseren van religie, met het voortschrijden van de secularisatie ontstaan er nieuwe bewegingen in de samenleving."

De initiatiefnemer van het Conservatief Café zit op dezelfde lijn. Wat conservatief is? "Mensen die de klassieke deugden en de traditie en beschaving uit Jeruzalem en Athene als onmisbaar fundament voor gezin, onderwijs en samenleving zien", schrijft Boender. "Met overtuigde socialisten en moderne liberalen hebben conservatieven niet zoveel."

De grootste vijand van het conservatisme is uit de bundel makkelijk te halen. De ene keer heet hij links, de andere keer sociaal-democraat. "Volgens vele mensen op Links bezitten mensen sociale en economische rechten, hoe zij zich ook in hun leven hebben gedragen", constateert de Britse conservatief Roger Scruton afkeurend. Huisvesting, gezondheidszorg en uitkeringen moeten helemaal geen rechten zijn.

Scruton zou zich goed kunnen vinden in het betoog dat oud-minister Hans Hillen op een goede dag in het Conservatief Café hield. Volgens de CDA'er hadden de sociaal-democraten de tent moeten sluiten toen hun grootste ideaal was vervuld: toen elke arbeiders een autootje had. Daarna is de verzorgings- staat nodeloos verder uitgedijd en dommelde Nederland in.

Maar Hillen ziet ook kansen. Het feest is over en het zijn de conservatieven die een omwenteling kunnen leiden. "Als het lukt de conservatieve waarden van saamhorigheid en geborgenheid weer op te poetsen dan wordt het in Nederland wel weer leuk."

Ook voor ChristenUnie-Kamerlid Gert-Jan Segers draait conservatisme om het hechten aan gezag, orde en rechtsstaat. "Waarden die onder druk staan." Zijn CDA-collega Mona Keijzer noemt zichzelf conservatief, maar dan wel eentje die vóór kinderopvang is. Toch, als ze moet kiezen tussen de SGP en ChristenUnie kiest ze voor de SGP want "de ChristenUnie is een linkse partij".

De ultieme conclusie trekt Cor Verkade, ondernemer, docent en politicoloog. "Als er bij de huidige politieke partijen niet een snelle en grote kentering komt, vrees ik dat we als conservatieven de maatschappij met een expliciet conservatieve partij een alternatief moeten bieden. En dan zal ik niet weglopen voor mijn verantwoordelijkheid."

De veertiger voegt daar nog wel aan toe dat hij pas Kamerlid zal worden als hij met pensioen is, want een parlementariër moet financieel onafhankelijk zijn, door het leven wijs en rijp gemaakt en geen jonge kinderen hebben. Toch is er hoop voor zo'n toekomstige politieke partij, als we VVD'er Hans Wiegel mogen geloven: "De bevolking is vooral behoudend."

undefined