Vrijhandelsakkoord EU - VS: de voordelen, kansen en winnaars

Waarom een vrijhandelszone?
Omdat deze Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) de economische groei aanjaagt. Momenteel wordt de handel geremd door allerlei protectionistische regels en subsidies. Vallen die weg, dan wordt het vrijhandelsakkoord volgens De Gucht een 'game changer': "De VS en de EU zetten dan de toon voor de rest van de wereld." Wie kijkt naar de cijfers moet De Gucht daarin gelijk geven. Bij elkaar opgeteld zijn de EU en VS samen goed voor bijna de helft van de mondiale economie.

Waarom nu?
Vanwege de economische crisis natuurlijk. De politieke geesten zijn rijp voor het afbreken van handelsbarrières. Maar er speelt meer. China eist een steeds prominentere rol op, net als India, Brazilië en Rusland. Europa en Amerika willen gezamenlijk een leidende rol blijven spelen tegenover de nieuwe economieën. Samen staan de oude economische machten sterker ten opzichte van dit BRIC-blok.

Voor 'Brussel' komt daar nog bij dat het eindelijk weer eens haar toegevoegde waarde kan tonen. Nederland, Duitsland of het Verenigd koninkrijk kunnen nooit dezelfde voorwaarden voor een verdrag afdwingen als de EU als collectief.

Wat zijn de voordelen?
Meer banen, minder werkloosheid en meer inkomen. Zo becijferden de vooraanstaande Bertelsmann Stiftung en Ifo Institute dat bij deze vergaande samenwerking het inkomen in Nederland gemiddeld 4,43 procent stijgt. In het Verenigd Koninkrijk is dat zelfs 9,7 procent. Ook crisislanden als Spanje (6,55), Portugal (5,03), Italië (4,92) en Griekenland (5,13) profiteren flink. Frankrijk, de grootste dwarsligger in de onderhandelingen, blijft met 2,64 procent fors achter bij het gemiddelde. De reden is dat Frankrijk relatief weinig handelt met de VS.

Dankzij schrappen van protectionistische regels kunnen Europese bouwbedrijven Amerikaanse bouwprojecten uitvoeren en vliegtuigmaatschappijen als KLM/AirFrance binnenlandse vluchten in de VS aanbieden. Volgens het Center for Economic and Policy research (CEPR) neemt de export voor de Europese auto-industrie naar de rest van de wereld met 43 procent toe. Ook de sector voor metaalproducten (12 procent), bewerkt voedsel (9 procent), chemicaliën (9 procent) zullen profiteren.

Kansen zijn er ook voor de digitale economie. Denk aan online video, het streamen van muziek en alle producten die online winkels te koop zijn. Door het wegvallen van beperkende regels en importtarieven zal de handel toenemen en producten goedkoper worden.

Wat levert het Nederland op?
In het meest gunstige scenario van een breed handelsakkoord zo'n 4 miljard euro. Een beperkter verdrag waarbij diverse handelsbarrières overeind blijven is nog altijd goed voor 1,4 miljard.

Sowieso heeft een open economie als de Nederlandse baat bij zo min mogelijk protectionisme. Bijna de helft van de Nederlandse werknemers is in dienst bij een bedrijf dat exporteert. Trekt de internationale handel aan, dan is dat voor dit soort bedrijven snel merkbaar.

Als het akkoord zoveel voordelen biedt, waar wachten we dan nog op?
Er liggen nogal wat economische, culturele en politieke hindernissen op de weg. Dat bleek al uit de opstelling van de Fransen die een uitzonderingsbepaling willen om hun audiovisuele sector te beschermen tegen Amerikaanse films en muziek.

Toch is landbouw het meest gevoelige punt. De Amerikanen willen graag dat Europa de markt opengooit voor gemanipuleerde gewassen, maar binnen Europa is het wantrouwen tegen gentechnologie bij gewassen nog altijd groot. Niet voor niets heeft gentech-concern Monsanto onlangs besloten de activiteiten in Europa op een laaag pitje te zetten.

Ook de regeling rond gegevensbescherming is een heikel onderhandelingspunt. Europeanen hechten meer aan privacy dan Amerikanen, zoals het PRISM-schandaal afgelopen al wekenlang aantoont.

Komende maandag: de nadelen, bedreigingen en verliezers van het handelsakkoord.