Vrije pers is op hogescholen en universiteiten ver te zoeken

Het rommelt op de Haagse Hogeschool. Studenten en medewerkers zijn boos over de benoeming van een nieuw collegelid en voelen zich gepasseerd door het college van bestuur. Met hun grieven stapten ze naar het Algemeen Dagblad. De bestuursbenoeming is een onderwerp dat leeft, dat is duidelijk. Toch heeft het eigen medium van de Haagse Hogeschool er geen woord over geschreven.

H|Nieuws is dan ook een platform dat, getuige het redactiestatuut, 'een podium wil geven aan voorbeelden die laten zien wie we (willen) zijn'. De enige redacteur is Gideon Wille. "Ik ben niet his master's voice", zegt hij. Over de onvrede over de bestuursbenoeming schreef hij inderdaad niet. "Ik zou er graag over schrijven en daar laat ik het maar even bij", zegt hij.

De redacties van tijdschriften of websites van hogescholen en universiteiten zijn lang niet altijd onafhankelijk. Veel bladen vallen onder de marketingafdeling, niet alle redacties hebben een statuut. Redactieraden, die idealiter fungeren als buffer tussen bestuur en redactie, zijn er niet of worden door het college van bestuur aangesteld. Dat blijkt uit een inventarisatie die het ISO vandaag publiceert.

Studenten maken zich zorgen, zegt voorzitter Tom van den Brink. Hoger onderwijsinstellingen gaan vanaf dit jaar de miljoenen uitgeven die ze krijgen omdat studenten geen basisbeurs meer hebben en de bedoeling is dat studenten en medewerkers controleren of dat goed gebeurt. "Maar hoe moeten ze dat doen als er geen onafhankelijke informatie is?", zegt Van den Brink. "Als de onafhankelijkheid van een redactie niet is geborgd, is dat een tekort in de lokale democratie."

Discussie

Het medium van de Haagse Hogeschool volgde ooit een meer kritische koers. In 2014 werd het blad H/Link opgedoekt en volgens de Haagse Studentenvakbond, die er toen voor in de bres sprong, was dat vanwege kritische artikelen over onder meer de opleiding bouwkunde en ICT-projecten. Richard van Ommeren, de toenmalige voorzitter van de Hogeschoolraad, het hoogste medezeggenschapsorgaan, zei toen te hopen op een nieuw kritisch platform.

Dat is niet gelukt, zegt Van Ommeren nu. "Er is niet echt een plek waar kritisch wordt gekeken naar wat er op de hogeschool gebeurt. Dat is erg jammer, want meer discussie zou verhelderend kunnen werken. Een hogeschool zou een lerende organisatie moeten willen zijn. Daar past bij dat bestuurders hun eigen beleid uitleggen en zo nodig verdedigen." Een persvoorlichter van de Haagse Hogeschool laat weten dat de keuze is gemaakt 'om van een blad, gemaakt door een journalistieke redactie' over te stappen op 'een nieuws & interactieplatform van, voor en door studenten en medewerkers'.

Volgens Ries Agterberg, hoofdredacteur van DUB (het nieuwsmedium van de Universiteit Utrecht) en voorzitter van de kring van hoofdredacteuren van de hogeschool- en universiteitsmedia, moet altijd duidelijk zijn dat de communicatie-afdeling geen invloed mag hebben op de berichtgeving van de redactie. DUB heeft een redactiestatuut waarin dat staat en een redactieraad met door de redactie aangedragen leden. "Dat is een buffer en dat werkt goed", zegt hij.

Agterberg herkent dat bestuurders of communicatiemedewerkers op sommige collega's te veel invloed uitoefenen. Het duidelijkste voorbeeld dat hij zich herinnert zijn de berichten over Diederik Stapel, de hoogleraar die onderzoeksresultaten zou hebben verzonnen. Het bestuur van Tilburg University sommeerde de redactie van Univers om dat stil te houden.

Een onafhankelijk medium is voor elke instelling belangrijk, zegt Agterberg. "De medezeggenschapsraad mag steeds meer beslissingen nemen. Maar dat werkt alleen als mensen op een goede manier zijn geïnformeerd." Daarbij kan een onafhankelijke website ook werken als een soort ventiel, zegt hij, of een kanarie in een kolenmijn. "Als iedereen vrij durft te praten, kun je als bestuurder makkelijker traceren waar de problemen zitten."

Lees ook: Een 'lekker wijf' past niet in de liedjes van een moderne universiteit

Niet alleen universiteitsbladen komen steeds meer onder het vergrootglas van de universiteiten te liggen, ook studentenverenigingen moeten op hun tellen passen. Universiteiten worden steeds meer gerund als bedrijven en daar past een slecht imago niet bij.