Vredesakkoord splijt Colombia

De Colombianen gingen vandaag naar de stembus om ja of nee te zeggen tegen het vredesakkoord dat afgelopen maandag werd getekend door de regering en de Revolutionaire Strijdkrachten Farc. Op straat is, afgezien van een verdwaald vlaggetje, van campagnes weinig te merken.

Maar televisie en sociale media tonen een diep verdeeld land. De haat tegen de Farc zit diep en veel Colombianen, opgestookt door de recalcitrante ex-president Álvaro Uribe, zien een ja tegen dit akkoord als een beloning voor terroristen. De emoties lopen soms zo hoog op, dat het onderwerp in families en groepchats in de ban gaat om de lieve vrede te bewaren.

Promotiestunt
Peilingen voorspellen een bescheiden winst voor het ja-kamp. Maar de regering wil geen risico lopen en zette begin deze week de ondertekening van het akkoord zelf in om de twijfelende landgenoot over de streep trekken. Terwijl de leden van de regeringsdelegatie het ene interview na het andere gaven, zat de Farc-delegatie hermetisch afgesloten van de buitenwereld. Voor hun eigen veiligheid, maar vooral om te voorkomen dat beelden van guerrillacommandanten op een terras of in een luxe hotel het nee-kamp in de kaart zouden spelen.

De goed georganiseerde ceremonie die volgde was, naast een indrukwekkende ode aan de vrede, ook een promotiestunt om landgenoten lekker te maken voor de geweldige voordelen van vrede. "Er is een einde gekomen aan de donkere nacht", zei president Juan Manuel Santos en presenteerde het akkoord als een wonderformule voor ontwikkeling en geluk.

Geen plan B
Maar de eerste wrijvingen zijn al een feit. Er is onenigheid over de dag waarop de Farc moet beginnen met ontwapenen. De regering ziet de ondertekening als startpunt, maar de Farc wil pas beginnen als het Congres een amnestiewet heeft aangenomen, naar verwachting eind oktober. Die wet is bedoeld voor strijders die alleen beschuldigd worden van rebellie, dus niet van oorlogsmisdaden.

De Farc-delegatie is voor de veiligheid zolang maar even teruggekeerd naar het veilige Havana, waar de besprekingen plaatshadden. Van daaruit reageerden de commandanten woedend op een verzoek van Justitie om met een opgaaf van bezittingen - verdiend met drugs en afpersing - te komen, iets waarover in het akkoord niets staat geschreven.

Als een meerderheid voor stemt, dan is het Congres aan de beurt. Er moet een serie wetten worden aangenomen en de grondwet moet gewijzigd worden om amnestie mogelijk te maken en politieke deelname van de guerrilleros. Als er geen meerderheid is, dan heeft Colombia een probleem. Er is geen plan B. "Dat betekent dan het einde van het vredesproces", zegt Colombia's Hoge Commissaris voor de Vrede Sergio Jaramillo. Dan gaat het akkoord in de prullenbak en is vier jaar praten voor niets geweest.

Stemt tegen

Maria Eugenia Sánchez (64)
Administratief medewerkster in Bogotá

"Er is sprake van een gebrek aan gerechtigheid in het akkoord. De Farc krijgt van alles, behalve straf. Linksom of rechtsom zijn we in Colombia allemaal slachtoffers, maar mijn familie is direct getroffen. Mijn neef was legerkolonel en is in de oorlog door de Farc afgeslacht. Bij de begrafenis bleek het hele militaire kerkhof vol te liggen met slachtoffers. De staat doet helemaal niks voor hen, maar de guerrilla krijgt nu alles. Ik ben wel voor een akkoord, want dat is de manier om een conflict te beëindigen, maar dit akkoord is oneerlijk. Ik wil vrede met gerechtigheid."

Stemt voor

Antonio Echeverry (nom de guerre, 22)
Guerrillastrijder bij Farc in Zuid-Colombia

"De commandanten hebben hun werk goed gedaan. Ik kan niet stemmen, want we zijn niet geregistreerd, maar het is een goed akkoord. Ik zit sinds mijn twaalfde bij de guerrilla en heb alles aan ze te danken. Ik heb hier leren lezen en schrijven. Maar ik ben voor de vrede als die kansen geeft aan iedereen. Ontwapenen wordt misschien raar, want je hebt dat ding altijd bij je gehad. Maar als het voor de vrede van Colombia is, dan is het goed. Dit was onze droom. Ik zou graag gaan studeren. Iets met technologie, iets met camera's of computers."

Stemt voor

Sylvia Quintero (46)
Coördinator van slachofferorganisatie in Valle de Aurá (Oost-Colombia)

"Ik heb hoge verwachtingen van de vrede en hoop dat ze het goed gaan uitvoeren, zodat een conflict als dit zich nooit zal herhalen. Ik heb drie vermiste familieleden: mijn oudste broer is meegenomen door de Farc, mijn andere broer door de regering en mijn vader door de paramilitairen. De commandant van de Farc heeft excuus aangeboden aan alle slachtoffers, maar ik kan ze niet vergeven zonder te weten wat er met mijn broer is gebeurd. Ik hoop dat de waarheidscommissie daarbij zal helpen. Ik zit niet vol haat of wraak, maar ik zie het als een proces dat morgen pas begint."

Stemt tegen

José Rosado (51) Beveiliger en wasmachine-reparateur in Bogotá

"Ik ben voor vrede, maar niet voor wat er in dit akkoord staat. Hoe is het mogelijk dat de Farc-terroristen, die kinderen ontvoerden en bloedbaden aanrichtten, nu opeens een salaris krijgen? Terwijl de mensen die het echt nodig hebben, zoals de straatverkopers, geen kansen krijgen. Zij worden nergens mee geholpen. Gelukkig ben ik zelf nooit slachtoffer geworden van het conflict. En ik wil de vrede niet zomaar opofferen, we hebben de vrede allemaal nodig. Maar het moet op een eerlijke manier gebeuren."