Voorhoeve krijgt eindelijk antwoord

Opgelucht is Voorhoeve niet over de nu boven tafel gekomen feiten. "We krijgen niemand van de ruim zevenduizend vermoorde moslimmannen erdoor terug. De dood van al die mensen, daar zal ik nooit van mijn leven overheen komen. De conclusie die ik aan de documenten bind, is dat nog duidelijker is dat Dutchbat geen blaam treft voor de val van de enclave. Het is ook niet de schuld van commandant Tom Karremans."

De documenten waaruit de afspraken blijken om vliegtuigen aan de grond te houden, zijn gevonden door VPRO-journalist Huub Jaspers in de Clinton-library. Zijn documentaire over de val van Srebrenica werd gisteravond uitgezonden.

Op 25 mei 1995 werden 340 Franse en Britse blauwhelmen door de Servische commandant Mladic in gijzeling genomen. De Franse president Chirac was woedend en nam contact op met zijn collega's John Major en Bill Clinton. Men was bang dat Mladic de gegijzelden iets zou aandoen. Mladic mocht niet boos gemaakt worden.

Volgens de VPRO-onderzoekers wisten de Amerikanen en de Britten van de op handen zijnde aanval op de enclaves. Voorhoeve - zo schrijft hij in zijn boek 'Veilige gebieden' dat morgen uitkomt - wist dat al, maar mocht dat niet bekend maken. "De bondgenoten wisten niet dat de Serven genocide gingen plegen, want daar had niemand op gerekend. Wie die Navo-bondgenoten zijn, kan ik niet zeggen. Ik heb die kennis van inlichtingendiensten en dat zijn staatsgeheimen. Ik heb beloofd die niet te schenden."

Was u niet ontzettend boos toen u die feiten later onder ogen kreeg?
"Natuurlijk. Die luchtsteun was ons in 1994 beloofd door secretaris-generaal Boutros-Ghali. Dat bondgenoten je laten zitten is verschrikkelijk. Ik snap wel dat de drie staatshoofden geen weet hadden van de uiterst kwetsbare positie van Dutchbat op dat moment, maar de medewerkers hadden dat moeten weten."

"Ook premier Kok wist niets van deze afspraak. Nederland is een klein land, we hebben met de huidige onrust in Oost-Europa en in het Midden-Oosten onze bondgenoten nu heel hard nodig. Laat het een les zijn: ook met bondgenoten moet je bikkelhard onderhandelen. Maar ook dat Nederland een goede eigen inlichtingendienst moet hebben. Dat hadden we toen niet en dat hebben we geweten."

Wat had u gedaan als deze afspraak u ter ore was gekomen?
Maakt een zwaaiend gebaar. "Dan had ik generaal Janvier in Zagreb gebeld en nakoming van de beloften geëist. Premier Kok had zijn collega's om opheldering kunnen vragen. Het is natuurlijk speculeren, maar ik denk dat we dat we die cruciale afspraak nog hadden kunnen terugdraaien."