'Voor wie niet in God gelooft, is het een kwestie van camera's of de chaos'

Diakonia, vakblad voor diakenen, belicht het lot van verschillende onderlagen van de Nederlandse samenleving. Vanuit een flatje in de Amsterdamse Bijlmer biedt de organisatie 'Stap verder' hulp aan 'ongedocumenteerden', ofwel illegale buitenlanders. De pr doet een Nigeriaanse dominee die zelf 'ongedocumenteerd' is geweest. Hij was destijds zo panisch voor uniformen dat hij een keer eindeloos in de metro bleef zitten omdat hij bij de halte waar hij wilde uitstappen een leger agenten zag. Een vriend legde hem uit dat al die uniformen waren opgetrommeld vanwege een voetbalwedstrijd. "Ik heb echt moeten leren dat hier in Nederland de politie er alleen is om criminaliteit tegen te gaan", zegt de dominee. Hij klaagt over advocaten die kansloze ongedocumenteerden valse hoop op een verblijfsvergunning bieden, met als enige doel geld uit hen te wringen. Ziekenhuizen eisen van de niet-verzekerde ongedocumenteerden vaak meteen betaling. Volgens de wet mogen ze dat pas nadat er een diagnose is gesteld en er met een behandeling is begonnen. 'Stap verder' heeft een lijst aangelegd van betrouwbare advocaten en bemiddelt bij ziekenhuizen.

In de buurt van Alkmaar zorgen vrijwilligers ervoor dat mensen die afhankelijk zijn van voedselhulp geregeld verse groente krijgen. Het systeem is eenvoudig. Landbouwbedrijven blijven met een deel van hun oogst zitten, omdat de vorm niet helemaal deugt, spruitjes die te dik of te dun zijn of broccoli's die niet moeders mooiste zijn. Ze voldoen daardoor niet aan de criteria van supermarkten. Maar diaken Jac Smit in de protestantse gemeente Schermer ging met landbouwbedrijven praten en kreeg toestemming de achtergebleven 'mismaakte' groenten te oogsten. Zeven vaste vrijwilligers, allen zestigplussers, doen het werk. In 2013 ging er op die manier 20 ton verse groente naar voedselbanken in Alkmaar, Purmerend en Hoorn. Vijfhonderd gezinnen profiteerden ervan.

In de nieuwe Koers betoogt Stefan Paas, hoogleraar kerkplanting en -vernieuwing aan de Vrije Universiteit, dat Anne Frank in de moderne samenleving geen schijn van kans zou hebben gemaakt, omdat de centrale overheid een alziend oog is geworden. "Een simpele koppeling van bestanden en iedere onderduiker loopt tegen de lamp", aldus Paas. Volgens onderzoek van de ombudsman heeft maar 11 procent van de burgers vertrouwen in de manier waarop de overheid omgaat met hun gegevens. Paas: "Waarom dan niet massaal op de barricaden? Dat antwoord vond ik in een boek van religiewetenschapper Ara Norenzayan. Hij beschrijft hoe in moderne samenlevingen de overheid God heeft vervangen als de alziende, alwetende en alomtegenwoordige aanwezigheid. De mens kon grote samenlevingen vormen door het geloof in God die erop toeziet dat mensen zich tegenover elkaar gedragen, ook als ze geen familie van elkaar zijn. In onze tijd heeft de staat die rol overgenomen; de enige manier om de boel bij elkaar te houden, is steeds meer toezicht. Zo breidt de alziende overheid zich uit in het godvormig vacuüm dat is ontstaan door de secularisatie. Er zal best wat gemopperd worden in de marge, maar voor wie niet in God gelooft, is het een kwestie van camera's of de chaos."

In Tsjechië gaat 5 procent van de mensen naar de kerk, meldt De Waarheidsvriend over het meest atheïstische land ter wereld. Tsjechië is ook het land van Johannes Hus, een voorloper van de protestantse reformator Maarten Luther. In 1415 stierf Hus op een brandstapel. Tweehonderd jaar later gooiden de Tsjechen in Praag afgezanten van de zeer katholieke Oostenrijkse keizer uit het raam van een burcht. Ze overleefden de val doordat er toevallig een mestwagen voorbijkwam. Dit voorval lokte de gruwelijke dertigjarige oorlog tussen katholieken en protestanten uit.

undefined