Voor sommigen gaat het echt niet: één dagje zonder telefoon
Pim van Rossum had tot twee jaar terug een ontzettende drang naar informatie. "Ook naar informatie waar ik persoonlijk niets mee had." Hij las al het nieuws over bekende Nederlanders op zijn mobiel en volgde Twitter en Facebook continu, tot hij alle berichten van zijn digitale vrienden gelezen had. "Ik was altijd bang dat ik achterliep."
Die constante informatiestroom was niet de enige reden dat de 26-jarige Van Rossum een burn-out kreeg, maar zijn digitale rusteloosheid droeg er wel aan bij. Hij werd gedwongen een half jaar niets te doen en ging nadenken hoe mensen bewuster met hun telefoongebruik kunnen omgaan.
Dat leidde tot de 'Rustdag van het mobieltje', die vandaag zijn tweede editie beleeft. Deelnemers moeten de hele dag hun mobiele telefoon uitschakelen.
Van Rossum is leraar loopbaan en burgerschapsvorming aan het ROC van Amsterdam. Hij ziet elke dag hoe zijn studenten vergroeid zijn met hun mobieltje. "Vorig jaar deden ongeveer 150 van mijn studenten mee en nadat ik in de media mijn verhaal had gedaan, volgden landelijk zo'n 2000 mensen."
Onder zijn studenten waren deelnemers die het slechts een paar uur uithielden, omdat het ècht niet ging: een hele dag de telefoon uit. "Op dat moment ga je je wel realiseren wat je mobieltje voor je betekent."
Hoe onmisbaar de mobiele telefoon ook nog altijd voor hem is, merkte Van Rossum vorig jaar tijdens de 'rustdag'. "Ik was gevraagd om wat over mijn initiatief te vertellen in de 'Coen en Sander Show' op 3FM. Voor de uitzending probeerden ze me te bellen om me te vertellen dat het item toch niet doorging. Daar kwam ik dus pas achter in de studio."
Mensen rekenen er tegenwoordig ook op dat je altijd bereikbaar bent. Voert Van Rossum een achterhoedegevecht? "Mijn initiatief moet vooral zorgen voor bewustwording. Dat je erachter komt hoe het is om een tijdje niet up-to-date te zijn."
undefined
Onder zijn studenten waren deelnemers die het slechts een paar uur uithielden, omdat het ècht niet ging
De telefoon is inmiddels onze derde hand
"Waarom zou ik altijd bereikbaar moeten zijn? Als ik strand met de auto is er altijd wel een boer met een telefoon in de buurt." Nog maar vijftien jaar geleden was de animo voor een mobiele telefoon bijzonder gering. Frans Bromet maakte een rondje door Amsterdam en sprak vrijwel geen mensen die een mobieltje zagen zitten.
Hoe anders is dat nu. Nederland heeft meer mobieltjes dan inwoners, twee derde van de Nederlanders heeft een smartphone en het grootste deel van de jongeren kan niet meer zonder.
Die snelle ontwikkeling verbaast hoogleraar communicatiewetenschap Jan van Dijk van de Universiteit Twente niet. "Mensen willen altijd al sociaal zijn en niets missen." En aan mediums die in die behoefte kunnen voorzien, raken we verslingerd, zegt hij. "Onze behoeften worden gecreëerd door de technologie. Toen de mobiele telefoon er nog niet was, waren er Teletekstverslaafden, die op de hoogte wilden blijven van nieuwtjes."
Geen ontbijt
Zoals nu mensen verslaafd zijn aan hun mobiele telefoon. "Die voelen zich niet goed of krijgen zelfs paniekaanvallen wanneer ze geen telefoon ter beschikking hebben." Maar voor de meesten van ons is een leven zonder mobieltje al vrijwel onmogelijk, zegt Van Dijk. "De telefoon is steeds meer onze derde hand. We worden afhankelijk van de continue informatiestroom."
Veel jongeren pakken na het ontwaken gelijk de smartphone erbij om hun e-mail en Facebook te checken. "Sommigen ontbijten daardoor niet meer. In Amerika zijn zelfs mensen die drie keer per nacht opstaan om te kijken of ze berichten hebben."
Dat we door al die informatiestromen beter gaan multitasken is een fabeltje, zegt de hoogleraar. "Mensen kunnen zich op maar één ding echt concentreren. Doordat we steeds afgeleid worden door ons mobieltje, nemen we veel fragmentarischer kennis op." En door het getwitter en gewhatsapp krijgen mensen nooit rust. "Er wordt voortdurend met je gecommuniceerd. Daardoor kun je het idee krijgen dat je de controle verliest. Dat kan leiden tot stress of een burn-out."
De vernieling in?
Een 'rustdag van het mobieltje', een dag zonder mobiele telefoon, vindt Van Dijk een goed idee. "Het is goed als mensen zich bewuster worden van hoe ze met hun mobieltje omgaan. In de toekomst zouden scholen daar ook aandacht aan moeten besteden."
Het aantal apps en apparaten waarmee we communiceren zal alleen maar toenemen. Communiceren we onszelf straks de vernieling in? Dat denkt Van Dijk niet. De techniek kan ons ook redden. "Er zijn al apps waarmee je maximaal drie keer per dag toegang hebt tot je e-mails. Ook kunnen websites zich steeds beter ordenen: dan zie je alleen nog de belangrijkste berichten."
Toen de mobiele telefoon er nog niet was, waren er Teletekstverslaafden, die op de hoogte wilden blijven van nieuwtjes
Ghaibir Ahrari (24)
Dag zonder? Nee
"Een hele dag?! Nee, dat kan niet. Oudere mensen misschien, maar jongeren moeten bereikbaar zijn. Ik gebruik 'm zelfs op de wc. WhatsApp, Facebook, spelletjes. Op weg naar huis moet je toch iets doen, dus pak je je mobiel. Het is wel eens jammer dat je niet meer ziet wat er om je heen gebeurt. Ik heb denk ik al heel wat mooie meisjes gemist die langs kwamen lopen."
Anna de Jonckheere (81)
Dag zonder? Ja
"Mobieltjes? Vreselijk. Ik heb laatst een goedkoop dingetje gekregen van mijn dochter. Dat zou handig zijn als er eens problemen zijn met de trein. Maar ik gebruik 'm nooit. Ik zie liever iemand persoonlijk. Mijn dochter komt me halen met de auto, weet u misschien waar dat is? O ja, ik kan haar ook bellen. Moet ik 'm wel eerst aanzetten."
undefined
