Voor achtstegroepers doet de eindtoets er straks toch weer toe
Het nieuwe kabinet wil de eindtoets in het basisonderwijs net zo belangrijk maken als het oordeel van de leerkracht. Scholen vinden dat geen goed idee.
Twee jaar nadat de eindtoets in groep 8 werd verplaatst om het oordeel van leraren meer gewicht te geven, wil het nieuwe kabinet het belang van de toets weer in ere herstellen. Rutte III gaat in overleg met scholen, aldus het dinsdag gepresenteerde regeerakkoord, maar de inzet is: achtste-groepers moeten ofwel de eindtoets weer eerder in het jaar gaan maken, óf het advies van de leraar moet later komen.
Te vroeg
Daar zijn scholen niet blij mee. De PO-raad, de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS) en Verus, de vereniging van katholieke en protestants-christelijke scholen, vinden die beslissing te vroeg komen en niet getuigen van betrouwbaar beleid. “Ik vind dat we dit echt een jaar of vijf de kans moeten geven”, reageert voorzitter Petra van Haren van de AVS. “Dit is een uiting van wat ik in het hele regeerakkoord zie: een overheid die tot op detail wil vastleggen wat er in het onderwijs nodig is.”
Het idee om of de eindtoets of het advies van de leerkracht te verplaatsen, komt uit het verkiezingsprogramma van de VVD. Die partij ging de onderhandelingen in met de wens om het advies van de leerkracht en dat van de eindtoets voor het voortgezet onderwijs op hetzelfde moment aan kinderen te openbaren. Het hoogste advies zou leidend moeten zijn.
Sinds 2015 is het advies van de leerkracht van groep 8 het belangrijkste. Dat komt eerst en daarmee moeten kinderen en hun ouders een middelbare school kiezen. Pas daarna volgt de eindtoets, die overigens niet meer exclusief van het Cito hoeft te zijn. Valt de score voor de eindtoets hoger uit dan de leerkracht had verwacht, dan moet het middelbare schooladvies worden aangepast.
Toetscultuur doorgeslagen
Die beslissing werd in 2013 genomen door de Tweede Kamer. Die vond dat de ‘toetscultuur’ in het onderwijs was ‘doorgeslagen’. De Citotoets, ooit ingevoerd om te voorkomen dat de zoon van de bakker nooit naar het gymnasium zou mogen, was per ongeluk verworden tot een soort eindexamen voor de basisschool. Met slapeloze nachten en nagelbijtende kinderen en ouders tot gevolg.
Maar al na een jaar concludeerde de Onderwijsinspectie dat de eindtoets inderdaad deed waarvoor die ooit werd ingevoerd: gelijke kansen stimuleren. Sinds het schooladvies van de leraar leidend is, krijgen kinderen met laagopgeleide ouders vaker een laag schooladvies aan het eind van de basisschool en dat advies wordt minder vaak bijgesteld als ze daarna toch hoog scoren op de eindtoets. Uit analyses van het ministerie van onderwijs bleek verder dat een deel van de scholen het advies helemaal niet bijstelt als een leerling hoger scoort op de eindtoets dan verwacht.
