Voetballegende Abe Lenstra als theaterspektakel in een stadion

“Hij heeft zijn mystiek natuurlijk vooral te danken aan het feit dat er destijds nog geen televisie was. Mensen maakten zelf een beeld van hun voetbalheld Lenstra”, zegt Oldenhof.

Een spektakelstuk moet het worden. Vier voetbalelftallen, een groot aantal acteurs en een enorme technische crew. Zo moeten bijvoorbeeld de lampen uit alle hoeken en gaten van Nederland gehaald worden. De theatervoorstelling 'Abe' moet namelijk de publiekstrekker van het festival worden.

Aan de lokatie hoeft het niet te liggen, want het huidige Abe Lenstra-stadion wordt door sportclub Heerenveen voor het evenement ter beschikking gesteld.

Een week lang kunnen tienduizend toeschouwers de legendarische voetbalwedstrijd Heerenveen-Ajax uit 1950 terug zien. Heerenveen won de wedstrijd destijds met 6-5, hoewel de thuisclub twintig minuten voor tijd nog met 1-5 achter stond. Abe Lenstra was de man van de wedstrijd.

De wedstrijd wordt niet op een oud smalfilmpje getoond, maar daadwerkelijk in tweemaal 45 minuten op de grasmat nagespeeld. Voetbalsituaties zullen afgewisseld worden met 'toneelscenes' uit het leven van de voetballer.

Al heel lang liep Oldenhof met het idee rond iets over leven van Lenstra te schrijven. “Ik ben gefascineerd geraakt door die man. Hij had natuurlijk een opmerkelijk grillig karakter. Zo kon hij op het toppunt van zijn roem voor veel geld naar Italië. Dat heeft hij geweigerd omdat hij nog niet uit Heerenveen weg wilde. Toen hij 34 jaar oud was is hij toch vertrokken, maar toen naar Enschede. Door Heerenveen en zijn supporters is hij werkelijk uitgekotst. Wie was die man om zo'n beslissing te nemen?”

Oldenhof is zelf ook supporter van de voetbalclub. “In mijn jeugd heb ik bij Heerenveen gevoetbald, en ik denk dat iedereen in Nederland het 'Heerenveen'-gevoel wel kent. De sportiviteit van supporters van de voetbalclub is nationaal bekend.”

Oldenhof meent dat zonder Lenstra nooit het ijsstadion Thialf in Heerenveen zou hebben gestaan. “Met de uitstraling van Abe is de sportstad Heerenveen geboren. En iedereen kent tegenwoordig Heerenveen van het schaatsen?”

De samenstelling van 'Abe' gebeurt in samenspraak met regisseur Jos Thie, artistiek leider van het Friese toneelgezelschap Tryater. Op dit moment worden nieuwe versies van de spektakelvoorstelling geschreven en herschreven. Omdat het stuk theater technisch zo ingewikkeld is, is samenwerking met de regisseur voor Oldenhof erg belangrijk.

“Jos Thie en ik hebben elkaar al voetballende ontmoet tijdens een voetbaltoernooi voor theatergezelschappen. Hij voetbalde toen mee in het elftal van het RO-theater uit Rotterdam, zijn vorige werkgever. Hij heeft altijd het idee gehad om iets met een voetbalstadion te doen, terwijl Abe Lenstra door mijn hoofd spookte. Het is echt een project van ons tweeën.”

De voorstelling heeft een grote cast nodig. Meer dan tweehonderd medewerkers moeten borg staan voor een goed verloop. Zo zal er een groot koor en een drumband worden ingezet. Ook zijn er vier voetbalelftallen, waaronder een pupillenelftal, nodig voor het naspelen van de befaamde wedstrijd.

Trainer Foppe de Haan van Heerenveen heeft al zijn medewerking toegezegd. “De Haan heeft gezegd dat de spelers van Heerenveen zeker de kwaliteit hebben om de voetbalwedstrijd precies na te spelen. Het eerste elftal zal echter niet bij dit project betrokken worden. Het lijkt me erg moeilijk om precieze spelcombinaties na te spelen, in de wedstrijd zit zelfs een bal op de paal, maar dat zal wel te ingewikkeld worden om daadwerkelijk uit te voeren.”

Het verloop van de wedstrijd uit 1950 is uit oude kranteverslagen gehaald. Hieruit valt precies te reconstrueren, hoe het verloop van doelpunten gegaan is. Doordat er geen televisie was, waren die beschrijvingen veel preciezer dan tegenwoordig. Tot wel drie spelers terug werd dan geschreven hoe een doelpunt ontstond.

“Het lijkt me geweldig om te zien hoe toeschouwers reageren op het naspelen van de voetbalwedstrijd. Ik vraag me af of de spanning tot het einde toe vastgehouden kan worden terwijl de uitslag al bekend is.”

Oldenhof heeft meer pijlen op zijn boog dan het schrijven over de vergane glorie van een voetbalheld. Pas tijdens zijn studie Nederlands en Fries in Groningen kwam hij in aanraking met theater. Tijdens zijn werk als docent studeerde hij theaterwetenschappen in Amsterdam. Hij maakte een aantal vertalingen van toneelstukken voor het toneelgezelschap 'Tryater' en schreef zelf ook gedichten en verhalen.

Landelijke bekendheid kreeg de Fries vorig jaar met zijn eerste theatervoorstelling 'Rolbrug'. Er waren vijftien speeldagen gepland, maar uiteindelijk werden het er zeventig. Inmiddels is het toneelstuk uit de theaters verdwenen. De voorstelling kreeg een nominatie voor de Proceniumprijs 1994, de prijs die de landelijke vereniging van stadsschouwburgdirekteuren ieder jaar toekent. “Het stuk is echt een doorbraak geweest. Sindsdien bellen ook mensen uit het westen van het land voor teksten.”

Rolbrug speelt zich af in een café van een klein dorp, waar een man een vrouw met elkaar in gesprek zijn. Beiden hebben een minderwaardigheidscomplex. De vrouw is een persoon zonder rust, iemand die altijd op reis is. De man is nog nooit uit het dorp weggeweest en moet het bindmiddel worden in de relatie die later ontstaat. Beiden weten dat het onomkeerbaar is, dat zij bij elkaar komen, maar hebben daar eigenlijk geen vrede mee.''

In het toneelstuk is veel van de schrijver terug te vinden. “Het thema is toch het binden van jezelf in relaties en de angst ervoor. Het is fictie, maar vanzelfsprekend zit er veel van mezelf in, alleen de titel natuurlijk al.”

Oldenhof woont in een boerderij-café bij een brug, de rolbrug, midden in het vlakke Friese landschap. Achter het huis langs loopt een vaart met de brug. Voor het huis liggen uitgestrekte weilanden. Zo'n tweehonderd meter verderop staat pas de volgende boerderij. “Ik ga hier nooit meer weg. Dit is echt de plek waar ik dood wil gaan. Hier vind ik mijn rust na de drukke dagen en kan ik erg goed schrijven.”

Aan de zijkant van de woonboerderij zit het café vast. “Voor het buurtschap, kaartavonden en plattelandsvrouwen gaat mijn café open en sta ik ook zelf achter de bar. Ik ben een slechte barman, want ik verdien er niets aan. Toeristen moet ik niet, alleen maar mensen uit de buurt. En dat zijn er echt niet meer dan een stuk of vijftig.”

Naast uitbater van de 'Rolbrug', is Oldenhof televisiepresentator bij Omrop Fryslân en geeft hij ook nog les als dramaturg op de Noordelijke Hogeschool van Leeuwarden.

“Afwisseling is echt wat ik nodig heb. Ik schrijf ook kindervoorstellingen, maar als ik dag in dag uit dit soort voorstellingen moet schrijven, raakt mijn hoofd leeg. Na een dag verbouwen in mijn boerderij, ga ik 's avonds een uur achter de computer zitten en dan komt de hele hersenproduktie eruit rollen.”