Vissers uit Buras vrezen vrijhandelsverdragen

Met de telefoon aan zijn oor rukt hij het luik open. De opslag is voor twee derde gevuld met garnalen en ijs. Sinh Pham praat druk in het Vietnamees tegen iemand aan de andere kant van de lijn. Hij laat het luik vallen en opent het volgende. Dit ruim is leeg en hoort vol te zijn.

Sinh Pham is een van de duizenden garnalenvissers in de Golf van Mexico. In het haventje van Buras aan het laatste stukje van de Mississippi Rivier ligt zijn stalen wit-blauwe boot met houten opbouw. De netten hangen keurig opgevouwen te drogen in de ongenadig brandende zon. Hij is vijf dagen op zee geweest en laat zijn vangst zien. "Het is niet eens genoeg om de brandstof te betalen."

Zo vergaat het al zijn collega's, tachtig procent van Cambodjaanse of Vietnamese origine, hier aan de Golf van Mexico. Ze kwamen als bootvluchteling onder erbarmelijke omstandigheden en na veel omzwervingen naar de VS. Ze zijn taai en knokken steeds om te overleven. Eind augustus 2005 verwoestte orkaan Katrina hun boten en havens. Vijf jaar later, toen ze er net weer bovenop waren volgde de ramp met de olieboorput Deepwater Horizon van BP. Er lekten bijna 5 miljoen vaten ruwe olie weg in zee, daarvan werd maar een vijfde opgeruimd. De rest is verdwenen.

Marvin Smith stapt aan boord. Hij is een van de weinige witte Amerikanen in de vissersvloot. Smith heeft problemen met de motor van zijn boot. Iedereen in Buras weet dat Pham daar wel raad mee weet. Het gesprek komt meteen op de slechte vangsten. Veel schippers varen niet eens meer uit. Naast de magere garnalenvangsten is de prijs voor hun gamba's extreem laag. "Op de markt zijn ze voor consumenten nog steeds even duur als vroeger", moppert Pham. Hij krijgt meteen bijval van Marvin Smith: "De visverwerkende fabrieken stelen ons geld. Het is pure maffia." Pham knijpt zijn ogen samen tegen het felle zonlicht dat op het water kaatst en knikt instemmend: "De grote fabrieken verdienen veel aan ons en manipuleren de prijs."

Niet uitvaren

Weinig garnalen en een weggeefprijs, het gonst door de haven van Buras, die vol ligt met boten waarop niets te doen is. Duong Tran is eigenaar van de visafslag. Een lopende band voert garnalen aan uit het ruim van het juist aangemeerde visserschip. De garnalen worden gesorteerd en gaan in kratten met veel ijs. Op het oog lijkt er best veel binnen te komen, maar Tran is niet blij. Hij zit in zijn koele donkere kantoortje zonder ramen boven de kade. "Veel vissers varen niet eens uit. Ze wachten op beter nieuws. Uitvaren betekent verlies lijden." Ook Tran merkt het: minder garnalen is minder omzet. "Het kost me een jaar werken om het verlies van dit seizoen goed te maken."

Sandy Ha Nguyen is directeur van Coastal Communities Consulting en vertegenwoordigt 1400 vissers. Ze stond velen van hen, die nauwelijks Engels spreken, bij met hun claims tegen oliebedrijf BP. Dit tot groot ongenoegen van dure advocaten die minimaal 25 procent commissie pakken over de schadevergoeding. Nguyen deed het voor niets. Ze geniet het vertrouwen van de vissersgemeenschap. Haar man vaart met een grote boot, twee weken op, twee weken af. "Vorig jaar was de omzet van mijn man 15.000 dollar per trip, nu nog maar 5000."

Ook zij wijst naar de visfabrieken als veroorzakers van de lage prijs. "In 2014 kregen wij nog een dikke drie dollar voor een pond gamba's, nu nog 1,20 dollar, terwijl er veel minder wordt gevangen."

Pham dreigt na het visseizoen alle vissers bij elkaar te roepen om actie te voeren. "Er moet een minimumprijs komen voor onze garnalen of die import moet stoppen. Wij moeten keihard vechten voor onze rechten." Hij wil een vaste minimumprijs voor garnalen afdwingen. En de regering van de VS moet volgens hem bijspringen, anders gaan veel vissers hier failliet en dat brengt een kwart van de Amerikaanse visconsumptie in gevaar. "De zeebodem is verwoest door de olievervuiling als gevolg van de ramp met de Deepwater Horizon. Nu pas merken we de gevolgen. De broedplaatsen voor garnalen zijn dood." Dit jaar is het slechtste in de 23 jaar dat hij hier vist.

De vissers krijgen 2,3 miljard dollar van de 61,6 miljard (55,3 miljard euro) schadevergoeding die BP moet betalen. Nadat al de advocaten die de claims begeleidden zijn betaald, wordt de rest van die 2,3 miljard verdeeld over alle vissers uit vijf Amerikaanse kuststaten. Het schadebedrag van BP gaat over de geleden schade in 2010, maar dekt de tegenvallers door de magere vangsten van nu niet.

Het zou logisch zijn als de prijs van de garnalen omhoog ging vanwege schaarste. Maar nee. Er lijkt geen tekort te zijn aan garnalen op de Amerikaanse markt. Pham wijt het aan de importen uit Zuidoost-Azië en vooral uit zijn voormalige moederland Vietnam. "De VS laten veel te veel gekweekte garnalen toe." Marvin trekt bedachtzaam aan zijn sigaret. De oude tanige visser gromt. "Met die vrijhandelsverdragen zijn wij de klos."

Dit jaar werd het Vrijhandelsverdrag, Trans-Pacific Partnership (TPP) getekend tussen Noord- en Zuid-Amerikaanse landen enerzijds en Aziatische landen zoals Vietnam, Maleisië en Japan anderzijds. Dit houdt in dat de laatste beperkingen zullen verdwijnen op de wederzijdse handel, met alle risico's van dien voor de garnalenvissers aan het einde van de Mississippi, die zich via een lange landtong in de Golf van Mexico naar zee baant.

Presidentsverkiezingen

Het verdrag moet nog wel worden goedgekeurd in het Amerikaanse Congress. Hillary Clinton was indertijd als minister van buitenlandse zaken een groot voorstander, maar is als presidentskandidate voor de Democraten op haar schreden teruggekeerd.

Ze is nu kritisch omdat ze beseft dat het handelsverdrag veel banen bij Amerikaanse bedrijven kan kosten.

Donald Trump is op zijn Trumps ronduit tegen TPP. Om bij zijn woorden te blijven van juni dit jaar: "TPP verkracht dit land. Het wordt een serieverkrachting van de Verenigde Staten."

Pham en Smith zien het handelsverdrag liever gisteren dan vandaag in de prullenbak verdwijnen.

Duong Tran heeft de gevolgen van de huidige vrijhandel nu al aan den lijve mogen ondervinden. "Een paar jaar geleden deden we naast garnalen ook veel vis hier op de veiling. We verkochten zo'n 10.000 pond zeebrasem per dag aan de visfabrieken, nu nog geen 2000."

Uitzingen

De boosdoener is de tilapia uit Vietnam die als filetjes de VS in komen. "Een pond zeebrasem doet 3 dollar inkoop en tilapia anderhalve. Het overgrote deel van alle restaurants is overgeschakeld op tilapia, alleen bij exclusieve eetgelegenheden staat nog zeebrasem op het menu." Zo heeft Tran veel omzet verloren.

De duizenden garnalenvissers overleven, omdat velen hun boten stilleggen. Ze hebben minder kosten, maar verdienen ook niets. "Ze leven nu van de BP-schadevergoeding die in delen nog steeds wordt uitgekeerd", vertelt Sandy Nguyen. "Zo kunnen ze het nog even uitzingen in de hoop op betere tijden."

Tran vat de situatie cynisch samen: "Met terugwerkende kracht is de BP-ramp een geluk bij een ongeluk." Maar visserman Sinh Pham denkt er het zijne van.

Hij is er van overtuigd dat de echte ramp als gevolg van het ongeluk met de Deepwater Horizon in 2010 zich nu pas volstrekt. De garnalenbroedplaatsen zijn op sterven na dood en daarna volgen de vissers die ervan moeten leven.

undefined

krimpende broedplaatsen

De broedplaats van garnalen wordt in ramp tempo kleiner. Dat komt door de sinds 1927 gekanaliseerde Mississippi, die nauwelijks of geen slib meer afzet. De wetlands, de natte waterrijke gebieden die de kust van de staat Louisiana bepalen, krimpen daardoor razendsnel. De zee overspoelt langzamerhand het natte land voorgoed. De verdwijnende wetlands zijn broedplaats voor garnalen.

undefined

De Rivier neemt nitraat mee

Ook de 'deadzone' in de Golf van Mexico is een grote bedreiging voor de visserij. Niet zozeer voor de garnalenvangst, die vlak onder de kust plaatsheeft, maar wel voor de vangst van alle andere soorten vis, waaronder de zeebrasem, verder op zee. De deadzone is een gebied van 10.000 vierkante kilometer dat het laatste decennium razendsnel is gegroeid. Het ontstaat mede doordat maisboeren in het noorden van de VS nitraten gebruiken om hun gewassen te voeden. Veel van die voedingsstoffen komen in de Mississippi rivier terecht en uiteindelijk stroomafwaarts duizenden kilometers zuidelijk in de Golf van Mexico. Algen voeden zich aan de uitbundige hoeveelheid nitraten en vermenigvuldigen zich in extreme mate. In de lente sterven de algen en bij dat proces wordt zuurstof aan de zee onttrokken, zo massaal dat er een dode zee, deadzone, overblijft.

undefined