Verzwegen: CO2-opslag lukt niet in Rotterdam

Als de kolencentrales op de Maasvlakte worden afgebouwd, leidt dat tot sterfgevallen en duizenden zieken door luchtvervuiling. Dat zegt hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans. De CO2 die de centrales gaan uitstoten zou eigenlijk worden afgevangen en opgeslagen, maar de kans dat dat nog gebeurt, is zeer klein, denkt Rotmans. Bovendien worden straks bovenop de CO2 nog schadelijkere stoffen uitgestoten, zoals fijnstof en zware metalen.

In 2007 werd afgesproken dat de kolencentrales van E.ON en Electrabel hun CO2-uitstoot zouden afvangen en ondergronds opslaan. Sindsdien geven de bedrijven steeds weer te kennen dat opslag niet haalbaar is, wegens geldgebrek of technische tekortkomingen.

Rotmans: "De EU verstrekt geen subsidies meer voor de techniek, omdat er overal in Europa technische en organisatorische problemen mee zijn." Daarmee komt het Rotterdam Climate Initiative (RCI) op losse schroeven te staan. Dat is een serie afspraken waarmee het milieu in en rond de havenstad verbeterd moet worden. "De bodem is onder het programma vandaan geslagen. Dat staat of valt bij de opslag. Als die niet doorgaat, stijgt de CO2-uitstoot in de regio met 40 procent, in plaats van de in het klimaatprogramma voorgenomen daling van 50 procent."

Volgens de klimaatprofessor verzweeg de gemeente Rotterdam in 2009 een kritisch rapport over de CO2-opslag. De hoogleraar werkte mee aan dat rapport. De inhoud zou niet in het - economische - belang van Rotterdam zijn. In een eerst reactie bezwoer wethouder van milieu Van Huffelen dat het rapport geen nieuws bevat.

Onjuist, zegt Rotmans, de bouw van de centrales zou zijn stopgezet bij publicatie. "In het rapport stelden we de vraag: zijn jullie erop voorbereid dat de opslag mogelijk niet doorgaat?" Niemand wilde die boodschap toen horen, denkt hij.

Rotmans zegt dat hij in eerste instantie toenmalig milieuwethouder Harbers (VVD) en oud-premier Ruud Lubbers die het klimaatinitiatief leidde, hielp het rapport te verzwijgen. Het contract van zijn onderzoeksinstituut met het Rotterdamse klimaatproject liep nog een paar jaar en ontbinding wilde hij niet riskeren. Vanaf 2010 probeerde hij het rapport tevergeefs onder aandacht van de media te brengen. Tot vorige week. "Nu CO2-opslag in een ander daglicht staat, wordt het wel opgepikt."

Dat over de opslag alleen beloftes zijn gemaakt en geen harde juridische afspraken noemt Rotmans 'ongelooflijk dom'. "Op een achternamiddag hebben de bedrijven de gemeente een boterzachte belofte gedaan." Die vond het wel best, denkt de hoogleraar, de belangen van bedrijven in de haven stonden voorop.

In de Groningse Eemshaven en Barendrecht werd afgezien van CO2-opslag, vanwege protesten onder de bevolking. De centrales op de Maasvlakte zouden CO2 opslaan onder de Noordzee. Rotmans denkt dat de bouw van die centrales op de Maasvlakte zal worden stopgezet als de landelijke politiek zich ermee gaat bemoeien. Dan zijn drie tot vijf miljard euro aan investeringen tevergeefs geweest.

Rotmans doet luchtig over de juridische stappen die centrales daarop kunnen ondernemen: "Dat is dan maar zo, daartegenover staat minstens vijf miljard euro schade aan natuur en gezondheid die we met zijn allen betalen als de bouw doorgaat."

'Bouw nu nog staken, is onmogelijk'
Stopzetten van de bouw van de kolencentrales op de Maasvlakte is voor de Tweede Kamer geen optie. Het vertrouwen dat de CO2-opslag er nog komt is wel tanende. Van de benaderde partijen heeft alleen D66 hier nog vertrouwen in. "Belofte maakt schuld", zo zegt D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven.

Volgens PvdA-Kamerlid Jan Vos is de aanbouw stopzetten niet meer mogelijk. Hij betreurt het dat de centrales waarschijnlijk geen CO2 gaan opslaan. "In de toekomst moeten we harde juridische afspraken maken en anders geen vergunningen uitgeven."

GroenLinks pleit voor invoering van een kolentaks, waarbij kolencentrales die veel uitstoten, een hoog bedrag moeten betalen. Er bestaat al een soortgelijk systeem van emissierechten. Wie rechten koopt, mag een bepaalde hoeveelheid CO2 uitstoten. De prijs voor emissierechten ligt echter laag: voor het uitstoten van CO2 hoeft niet veel betaald te worden, waardoor uitstoten goedkoper is dan investeren in CO2-opslagtechniek.

VVD'er Rene Leegte vindt dat het emissiesysteem goed geregeld is. "Landelijk gaat de CO2-uitstoot omlaag. Dat Rotterdam zijn uitstoot niet terugbrengt, leidt slechts tot gedeukte ego's bij Rotterdamse bestuurders, maar dat is geen landelijk probleem." Volgens Leegte valt het met de uitstoot van fijnstof en metalen wel mee, dat is geregeld door middel van milieuvergunningen.

undefined