Vervolging Wilders blijft lastig, ook na nieuwe uitspraken

null Beeld anp
Beeld anp

Hoogleraar strafrecht Henny Sackers voorspelde in 2010 dat een vervolging van Wilders weinig kans zou maken. Hoe denkt hij nu over de kansen van een proces?

Seije Slager

De roep om Wilders opnieuw te vervolgen groeit, nu hij zich niet langer tegen 'de islam' keert, maar tegen 'de Marokkanen'. "Willen jullie meer of minder Marokkanen?", vroeg hij gisteren aan zijn aanhang tijdens een verkiezingsbijeenkomst. "Minder, minder!", luidde het antwoord.

Hiermee is Wilders een grens overschreden, vinden velen. Aissa Zanzen van het Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders gaat aangifte doen en roept anderen op om zijn voorbeeld te volgen.

Wilders werd in 2010 en 2011 al eens vervolgd, toen nog voor zijn uitlatingen over 'islamisering'. De Nijmeegse hoogleraar strafrecht Henny Sackers adviseerde het OM destijds om Wilders niet te vervolgen, omdat zijn uitlatingen binnen de grenzen van de wet zouden blijven. We belden hem opnieuw op, om hem te vragen hoe de nieuwe uitspraken van Wilders zich tot de wet verhouden.

Is er een nieuwe situatie ontstaan, vergeleken met 2010?
De voorgaande keren stond Wilders terecht wegens zijn religiekritiek. Nu heeft hij gesproken over 'Marokkanen'. Dat is geen geloof, en ook geen ras, maar een nationaliteit. Dat is volstrekt nieuw: daar staat niets over in de wet, en er is eigenlijk geen rechtspraak over in Nederland. Hooguit heeft een rechter wel eens geworsteld bij beledigingen van Joden, of het dan ging om aanhangers van een religie, een etnische groep, of mensen met een Israëlische nationaliteit.

Maar wat overeind blijft, in vergelijking met 2010, is dat een politicus een heel verregaande vrijheid heeft om een bestaand gedachtengoed uit te dragen dat bij zijn aanhang leeft.

Maar mensen 'minder Marokkanen' laten scanderen, is dat nog uitdragen, of is dat aanwakkeren?
Nu komen we bij het 'aanzetten tot' uit dat artikel 137d. Ook daarover is weinig rechtspraak. Het is hem de vorige keer wel ten laste gelegd, toen is hij vrijgesproken. Ik ben geneigd om te zeggen: er is juridisch gezien ook deze keer net iets meer nodig voor een veroordeling. Als hij bijvoorbeeld had gezegd: "We willen minder Marokkanen, en we gaan ze het land uitknuppelen", ja, dan was het helder.

Maar hij zegt alleen in algemene zin dat er minder Marokkanen zouden moeten zijn, en hij heeft ook al laten weten dat hij daarmee doelt op criminele Marokkanen, dus niet op de hele groep. Hoe subtiel dat onderscheid ook moge zijn, het is juridisch wel belangrijk.

Maar dat 'criminele' zei hij er gisteravond niet bij
Daardoor staat hij inderdaad wat zwakker. Maar als hij erop aangesproken wordt, zal hij wellicht aanvoeren dat hij dat in de euforie van het moment zei, maar dat hij in andere contexten genoeg duidelijk heeft gemaakt dat het wat hem betreft om criminele Marokkanen ging, en dat iedereen dat dus in redelijkheid kon weten dat hij dat bedoelde. Zijn juridisch adviseurs lijken heel goed te weten hoe ver hij kan gaan.

Dus, samenvattend...
Ik denk dat hij hiermee wegkomt.

Is onze discriminatiewetgeving dan niet gewoon te laks? Een Duitse politicus zou hier niet mee zijn weggekomen.
Discriminatiewetgeving lijkt erg op elkaar in verschillende landen. We moeten allemaal voldoen aan het verdrag van New York. Dat de Duitse rechter wat eerder tot veroordeling overgaat, is om historische redenen natuurlijk wel verklaarbaar. In Nederland hebben we juist een traditie dat je vrij veel mag zeggen.

Maar wordt er in Nederland wel eens iemand wegens discriminatie veroordeeld?
Vaak zijn het dronken mensen die domme dingen roepen. Die krijgen over het algemeen redelijk lage straffen.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden