'Verplicht anticonceptie bij falende ouders'
Als de kinderbescherming echt kinderen wil beschermen, moet ze eindelijk ook eens serieus nadenken over de mogelijkheid van verplichte anticonceptie voor ouders die er een potje van maken. Dat zegt Paul Vlaardingerbroek, hoogleraar familierecht aan de Universiteit van Tilburg en kinderrechter. "Helaas wordt elke discussie daarover tot nu toe weggezet als hitleriaans of nazistisch."
Vlaardingerbroek hoopt op een nieuwe discussie naar aanleiding van een serie verhalen die de afgelopen weken in Trouw verscheen. Daarin werden de schrijnende dilemma's beschreven waarvoor gezinsvoogden in de jeugdzorg dagelijks staan. Vlaardingerbroek pleit voor preventieve maatregelen bij falende ouders, die bijvoorbeeld verstandelijk beperkt zijn, of drugsverslaafd, of een psychische stoornis hebben. Hij betreurt het dat eerdere pogingen mislukten, zoals die van oud-Tweede Kamerlid Marjo van Dijken (PvdA). "De initiatiefnota die zij in 2010 schreef, ligt ergens op het Binnenhof onderin een bureaula."
Van Dijken reageert: "In 2010 concludeerde ik dat er voor gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap wel een maatschappelijk, maar geen politiek draagvlak was. Zelfs mijn eigen partij wilde haar nek niet uitsteken. Die koudwatervrees lijkt er nog steeds te zijn", aldus de Groningse oud-politica.
"Ik vind nog steeds dat de overheid hier verzaakt. Als een eerste kind uit huis is geplaatst, omdat ouders er volgens Jeugdzorg, Kinderbescherming en de rechter een puinhoop van maken, dan moet je een regime kunnen opleggen om herhaling te voorkomen. Het klinkt als 'gatverdamme', maar het is onontkoombaar: geen tweede kind tot die ouders de boel op orde hebben dus."
'Geen overheidstaak'
Uit de artikelen in deze krant bleek weer dat niet iedereen geschikt is om vader of moeder te zijn, stelt Vlaardingerbroek. "Let wel: het gaat niet om iets drastisch en definitiefs als sterilisatie. Het is tegenwoordig medisch mogelijk een chip onder de huid aan te brengen waardoor je bijvoorbeeld een jaar niet zwanger kunt worden. Dan kun je jaarlijks met een team - kinderrechter, arts, ethicus en gezinsvoogd - bekijken of de omstandigheden gewijzigd zijn."
Kritiek is er al meteen. Mariëlle Bruning, hoogleraar jeugdrecht aan de Universiteit Leiden, gaat verplichte anticonceptie te ver. "Wel ben ik er voorstander van dat we dicht op falende ouders zitten en ze met drang zo ver krijgen dat ze zelf bijvoorbeeld aan de prikpil gaan. Hulpverlening kan hier veel in bieden, niet het recht."
De overheid bepaalt niet wie wel en wie geen kinderen mogen krijgen, stelt Adri van Montfoort, lector jeugdzorg en jeugdbeleid van de Hogeschool Leiden. Hij vindt het zinvoller 'in te zoomen' op de vraag hoe in de praktijk met mensen wordt gepraat over sterilisatie of gebruik van een prikpil. "De ethische discussie daarover is essentieel, maar dat is iets anders dan wettelijke dwang. Dergelijke ideeën horen niet in een rechtsstaat thuis."
