verpleeghuis / Duur AOW-voordeel in verpleeghuis

AMSTERDAM - ,,Ik schrok enorm'', zegt mevrouw Wijermars (67) uit Overijssel. ,,Opeens lag er een hoge rekening van mijn Amicon-zorgkantoor in de bus. In plaats van 180 euro moesten we 900 euro per maand gaan betalen voor het verpleeghuis waar mijn man is opgenomen.''

Wijermars stapt naar de rechter om de hoge rekening aan te vechten. Een financiële strop was wel het laatste waar ze op zat te wachten. De Overijsselse moest haar man (78) drie jaar geleden wegbrengen naar een verpleeghuis omdat hij de ziekte van Alzheimer had. ,,Een zware beslissing, waar ik nog steeds veel verdriet van heb'', zegt ze.

Afgezien van de emotionele gang van zaken, kreeg ze te maken met financiële consequenties. ,,We moesten een eigen bijdrage betalen voor het verpleeghuis van 180 euro. Ik bezoek hem vijf keer per week, dus dat kost benzine. Verder moeten we betalen voor de was in het verpleeghuis, de kapper en de pedicure. De kosten voor ons eigen huis gaan ook gewoon door.''

Via een lokale krant hoorde ze van de mogelijkheid om een hogere AOW-uitkering aan te vragen. Een 65-plusser uit Leiden die in hetzelfde schuitje zat, had in 2001 een rechtszaak gewonnen omdat hij een AOW-uitkering voor ongehuwden vorderde. Het zorgkantoor had hem gegarandeerd dat hij geen hogere rekening voor het verpleeghuis zou krijgen.

Maar toen Wijermars ook de hogere AOW aanvroeg en kreeg, volgde bij haar wél een fors hogere rekening voor het verpleeghuis. Wie ongehuwd is voor de AOW is dat ook voor de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), redeneert het College voor Zorgverzekeraars. 'Foutje dus' bij die ene meneer uit Leiden, vindt het CVZ.

Voor de AWBZ is het een groot verschil of je gehuwd of ongehuwd bent. Alleenstaanden betalen de hoge eigen bijdrage tot 1700 euro per maand. Gedachte daarachter is dat zij niet nog een huis hoeven aan te houden, zoals bij patiënten wier partner nog thuis woont. Gehuwden betalen de lagere bijdrage tussen de 100 en 500 euro per maand.

Wijermars gaat er per maand nu zo'n 200 euro op achteruit, vertelt ze. De extra AOW van in totaal bruto 550 euro wordt meer dan tenietgedaan door de hogere AWBZ-bijdrage. Ze kwam in contact met Bureau Kwalitas uit Lemmer, dat zich heeft opgeworpen als adviseur voor circa veertig ouderen die in dezelfde situatie zitten. Vijf zijn naar de rechter gestapt, de overigen wachten nog op de uitslag van hun bezwaar bij de verzekeraar.

Probleem is dat ouderen hun aanvraag voor een hogere ongehuwden-AOW niet meer kunnen terugdraaien. De Sociale Verzekeringsbank heeft dit ook meegedeeld. Wijermars: ,,Ze hebben me ook gewaarschuwd voor een hogere AWBZ-bijdrage. Maar ik had niet gerekend op zo'n groot bedrag.''

De ouderenorganisatie Anbo kreeg tientallen telefoontjes van ouderen die hun AOW-verhoging weer willen terugdraaien. ,,Zij zijn op het verkeerde been gezet vanwege dat gunstige geval in Leiden'', zegt juriste S. van Waardenburg van de ouderenbond. ,,Maar nu blijkt dat ze er flink op achteruit kunnen gaan.'' Ze is kritisch over de voorlichting aan ouderen door de Sociale Verzekeringsbank en de zorgkantoren. ,,Die is slecht. Ze rekenen de financiële consequenties voor mensen niet door. Het kan bijvoorbeeld ook gevolgen hebben voor de huursubsidie of het ziekenfonds.''

,,Het gaat vaak om 80-plussers die moeilijk voor zichzelf kunnen opkomen'', zegt M. Wortmann, directeur van de Stichting Alzheimer Nederland. ,,Zij worden afgebluft door de bureaucratie en draaien op voor de extra kosten in de zorg.'' Volgens hem zijn er in Nederland circa 7500 echtparen met een partner in een verpleeghuis.

Inmiddels is een web van onduidelijkheden ontstaan. Bureau Kwalitas probeert bij de rechter de hoge AWBZ-bijdrage ongedaan te maken. Kwalitas denkt op grond van jurisprudentie dat mensen recht hebben op én de hoge ongehuwden-AOW én een lage AWBZ-bijdrage. De Anbo kiest voor de 'veilige' weg en wil alleen bij de rechter afdwingen dat ouderen hun AOW-verhoging kunnen terugdraaien. Zo zouden ze weer teruggaan naar hun 'oude' situatie: een lagere gehuwden-AOW met de bijbehorende lage AWBZ-bijdrage.

Over één zaak zijn beide partijen het eens: de regelgeving deugt niet. ,,De bedoeling van de AWBZ is om gehuwden te ontzien als een van beiden in een verpleeghuis is opgenomen'', zegt Van Waardenburg. ,,Dat is logisch omdat het echtpaar extra kosten maakt. Dan is het onacceptabel dat groepen ouderen er nu financieel op achteruit gaan, terwijl ze al in zo'n moeilijke situatie verkeren.''

Directeur Wortmann van de Stichting Alzheimer Nederland: ,,Het nieuwe kabinet moet hier absoluut iets aan doen.''