Vernuftig systeem redt vee van de vlammen

Peter Berlang en Sjaam Hira presenteerden hun vinding onlangs aan Tweede Kamerleden. Ondanks vele dieren die jaarlijks levend verbranden en de miljoenen euro's die in vlammen opgaan, zijn Berlang en Hira de eersten die er iets op hebben gevonden. Sinds 2009 hebben ze aan het systeem gewerkt, dat ze inmiddels wereldwijd hebben gepatenteerd.

"Als er brand uitbreekt, duurt het vaak twintig minuten tot de brandweer er is. De dieren zijn binnen tien minuten dood", zegt Berlang.

Vacuümkabels
Het systeem Stable Safe bestaat uit twee kabelnetwerken. In het ene netwerk staan de kabels onder permanente druk. Ze worden aangelegd op risicovolle plekken in de stal, bijvoorbeeld in de buurt van elektrische bedrading en apparatuur, verwarming en onder het dak. Het andere netwerk is aangesloten op de hokken van de dieren en de staldeuren en bestaat uit kabels die permanent vacuüm zijn gezogen; onder normale omstandigheden zorgen die vacuümkabels ervoor dat de zuignappen die de hokken dichthouden hun werk doen.

Brandt een van de drukkabels door, door blikseminslag bijvoorbeeld of kortsluiting, dan verbinden beide systemen zich, valt het vacuüm weg, verliezen de zuignappen hun kracht en klappen alle schotten en staldeuren open, zodat de dieren naar buiten kunnen. Binnen twee minuten kunnen ze de stal uit zijn, zegt Berlang. Stable Safe is bij de meeste varkensstallen eenvoudig aan te brengen, aldus de uitvinder, en kost per bedrijf tussen de 10.000 en 20.000 euro.

Met de brandweer van Zuid-Oost Nederland en de Wageningen Universiteit hebben Berlang en Hira een brandende varkensstal nagebootst. Met lichtflitsen in plaats van vuur en een condenswolk in plaats van rook. Maar het was moeilijk om echte paniek onder de dieren te creëren.

Toch ging 65 procent van de varkens op instinct naar buiten en de rest ging op onderzoek uit. Bij echte brand is Berlang ervan overtuigd dat 90 procent naar buiten gaat. Vereiste is wel dat de stal twee veilige uitgangen heeft en de gangpaden niet te smal zijn.

Anderhalve ton
De uitvinders bedachten Stable Safe in eerste instantie voor varkenshouderijen. Maar hun systeem is ook geschikt voor boeren met runderen, schapen en geiten. Ook maneges hebben er baat bij, zegt Berlang. Voor pluimvee is het waarschijnlijk geen oplossing. "Kippen gaan bij angst plat op de grond liggen en verroeren zich niet meer."

Berlang en Hira hebben anderhalve ton in hun uitvinding geïnvesteerd. Ze hopen op een subsidie van de overheid, die boeren in staat stelt het systeem aan te schaffen. Maar met name zijn ze op zoek naar investeerders die Stable Safe onder licentie willen produceren.

Berlang zegt dat er interesse is van verzekeraars, omdat Stable Safe de dieren en de stal, groot kapitaal voor boeren, beter beschermt. Berlang en Hira dromen van een keurmerk, zodat boeren minder verzekeringspremie hoeven te betalen als ze het laten aanleggen.

Het systeem is nog nergens aangelegd. De bedenkers hebben er begrip voor dat varkenshouders niet massaal op hun deur kloppen. Berlang: "Die houden, met de huidige lage prijzen, elke investering af. Iedere extra cent aan kosten is er een te veel."