'Verdachte' moskee leidt in Ankara tot protesten
Is Tuzlucayir het nieuwe Gezi Park? De voorstad van Ankara is deze maand het toneel van felle protesten. Alevitische moslims verzetten zich tegen de bouw van een soennitisch-alevitisch moskeecomplex.
Er zijn betogingen, nachtelijke protestvuren en gevechten met de politie, maar de onrust in de voorstad gaat aan Westerse media vrijwel volledig voorbij. Ondertussen zet de moskee wel de binnenlandse verhoudingen op scherp. Persbureau Reuters bezocht het stadje en trof een situatie aan die 'zelfs op klaarlichte dag gespannen is'.
Volgens de veelal jonge betogers bewijst het bouwproject dat de soennitische meerderheid andersgelovigen wil klemzetten. Opmerkelijk, want het godshuis is een gezamenlijk initiatief van de invloedrijke soennitische geestelijke Fetullah Gulen en de alevitische leider Izzettin Dogan. Zij willen naar eigen zeggen juist aantonen dat de twee islamitische stromingen prima door één deur kunnen.
11 Turks-alevitische organisaties stonden aanvankelijk achter Gulen en Dogan, maar noemden de bouw vorige week toch een 'project van assimilatie'. Ook de jeugdafdeling van Dogans alevitische organisatie CEM schaarde zich bij de tegenstanders. Sommige inwoners van Tuzlucayir verdenken alevitische organisaties ervan stiekem banden te hebben met de overheid.
Gülen-beweging wekt veel achterdocht
'Eerst wist niemand precies wat er hier gebouwd werd', vertelt een van de betogers aan Reuters. 'We dachten dat het gewoon een nieuwe moskee zou zijn. Toen we ontdekten wat er werkelijk aan de hand was, zijn we gaan protesteren. Een cemevi (een religieuze ontmoetingsplaats, red.) kan niet naast een moskee staan. We geloven niet hetzelfde.'
Gulen, wiens beweging naar eigen zeggen miljoenen aanhangers telt, heeft de schijn vaker tegen. Sommige tegenstanders vermoeden dat de liberale geestelijke probeert om Turkije te islamiseren. Anderen vrezen dat hij het christendom en westerse ideeën probeert op te dringen.
Ook de link met de islamitische premier Erdogan wordt vaak gelegd: die zou in 2002 zijn overwinning aan Gulen te danken hebben. Vriend en vijand zijn het er echter over eens dat Gulen in Turkije een belangrijke machtsfactor is. Alevieten (15 tot 20 procent van de Turkse bevolking) hebben veel weg van sjiieten, de op een na grootste groep binnen de islam. Ze hebben een humanistisch mensbeeld en vaak linkse politieke sympathieën.
In Istanbul weer protesten tegen de regering
De alevitische onrust lijkt zich niet te beperken tot Tuzlucayir. De afgelopen dagen vonden in tenminste twee alevitische wijken in Istanbul demonstraties tegen premier Erdogan plaats.
Alevitische betogers hoeven niet te rekenen op de sympathie van burgemeester Melih Gökcek van Ankara, een partijgenoot van Erdogan. Hij noemt ze laatdunkend 'Assads soldaten'. Vice-premier Bekir Bozdag is niet onder de indruk van de groep die met haar 'sleetse, linkse ideeën' doet alsof ze 'de alevitische gemeenschap vertegenwoordigt'.
