Opinie
Verborgen vrouwen zijn niet dom
De problematiek van opgesloten vrouwen beperkt zich niet tot laagopgeleide en niet-ingeburgerde. Het nieuwe kabinet moet ernst maken met de strijd tegen vrouwenhaat.
Een rapport van het Verwey-Jonker Instituut over 'verborgen vrouwen' in Amsterdam gaf onlangs een kijkje in het verdrietige bestaan van deze 200 à 300 vrouwen die sociaal geïsoleerd en soms zelfs opgesloten leven. Eindelijk wordt deze problematiek van allochtone vrouwen onderkend.
Helaas gebruikt het Verwey-Jonker Instituut een te beperkte definitie van het probleem. In het rapport gaat het alleen over laagopgeleide en niet-ingeburgerde vrouwen. Maar het probleem is veel omvangrijker. Wij treffen regelmatig verborgen vrouwen die hier geboren en getogen zijn en een academische opleiding hebben genoten. Dit zijn de vrouwen die het goed doen in de statistieken en die de pareltjes van de samenleving worden genoemd.
De cijfers van het CBS liegen er niet om: allochtone vrouwen doen het beter op school dan allochtone mannen. Een bijbehorend effect van deze emancipatie is dat deze vrouwen zien wat hun autochtone zusters hebben en terecht verlangen naar dezelfde vrijheden. Zij zijn briljanter, emanciperen sneller, maar worden ook beperkt of kunnen niet volledig vrij zijn in hun doen en laten. Buitenshuis heeft deze categorie verborgen vrouwen een goed betaalde baan. Binnenshuis worden ze geslagen, uitgehuwelijkt, leven ze in huwelijkse gevangenschap en wordt elke stap van hen continu gecontroleerd.
Er zijn voorbeelden te over, ook via ons Meldpunt Huwelijksdwang. Zoals van Khadija, van Pakistaanse origine, die geneeskunde studeerde, gehuwd was met een oncoloog. Khadija was wel goed genoeg voor het inbrengen van geld, maar moest bij haar schoonmoeder met de extended family in een achterstandswijk in Rotterdam-Zuid wonen. Elk contact met familie en vriendinnen werd verboden en ze kon niet over haar inkomen beschikken. Toen zij meer privacy eiste, werd zij aan de kant gezet. Zij leeft nu in huwelijkse gevangenschap. Haar man is op zoek naar een importbruid in het land van herkomst.
Of neem Sania, de eerste vrouw van Afghaanse komaf in Nederland die cum laude afstudeerde in biomedische wetenschappen, en zelfs een jaar aan een topinstelling in de VS was verbonden. Toen zij trouwde, was het letterlijk haar leven of haar proefschrift. Sania mag geen contact meer hebben met haar familie, omdat zij nu het bezit is van de schoonfamilie en haar man.
Deze hoogopgeleide verborgen vrouwen leven in een chronische situatie van onmacht, angst, geweld, schaamte en financiële afhankelijkheid. Ze schikken zich in hun lot of komen in opstand en worden neergeslagen.
Dit zijn schendingen van mensenrechten. Nederland heeft in 1991 het VN-Vrouwenverdrag - officieel de Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW) - geratificeerd. Verdragspartijen hebben de verplichting om alle noodzakelijke maatregelen, inclusief wetgeving, te treffen die nodig zijn om ervoor te zorgen dat vrouwen mensenrechten en fundamentele vrijheden genieten.
Op papier zijn de verborgen vrouwen allemaal vrij, in de praktijk zijn ze dat níet. Het enkele bestaan van strafbare delicten in het Wetboek van Strafrecht is onvoldoende. Overal in Nederland en Europa leven - veelal allochtone - vrouwen gevangen. De uitdaging is om de kloof tussen papier en werkelijkheid te verkleinen.
Er is een mentaliteitsverandering in de etnische gemeenschappen én bij de overheid nodig om een einde te maken aan deze onderdrukking. De integratie en participatie van allochtone vrouwen kan alleen slagen als hun fundamentele mensenrechten worden gewaarborgd. Wij moeten inzien dat verborgen vrouwen op verschillende terreinen moeten leven en strijden. Een strijd die zij letterlijk met hun bloed, zweet en tranen moeten betalen. Wij vragen het nieuwe kabinet om te investeren in activisme en vrouwkracht. Het taboe op deze vrouwenhaatdelicten moet worden doorbroken.
Wij nodigen het komende kabinet uit een nieuwe visie op het emancipatiebeleid te ontwikkelen, waarin de nadruk ligt op fundamentele mensenrechten, gelijk voor alle burgers, en een strikte handhaving daarvan. Een visie voor een nieuwe samenleving waarin iedere vrouw menswaardig en zonder vrees voor haar gedachten, lijf, leven en verlangen kan leven. Een emancipatiebeleid waarin het CEDAW in woord en daad centraal staat en een samenleving waarin iedereen kan meedoen en meetelt.
