Analyse
Verbijsterende beelden: Amerika ziet hoe Tyre Nichols in elkaar wordt geslagen door agenten
Een burger als boksbal. Een 29-jarige man die om zijn moeder roept voor hij minutenlang wordt geslagen en geschopt door vijf agenten. Wat begon als een aanhouding wegens roekeloos rijden, eindigde in de dood van Tyre Nichols uit Memphis.
Die beelden werden vrijdagavond vrijgegeven door de politie van Memphis, in de Amerikaanse staat Tennessee. Het tijdstip daarvan leek gekozen om de woede over het gebeuren enigszins te temperen, zodat de in het hele land verwachte demonstraties niet uit de hand zouden lopen. De openbaarmaking van de beelden kwam pas nadat de vijf agenten waren ontslagen, en alle vijf aangeklaagd voor moord, ontvoering en nog een handvol andere vergrijpen. Ze zijn inmiddels wel op borgtocht vrij.
President Joe Biden belde kort voor het vrijgeven van de beelden met de moeder en stiefvader van Nichols. “Met Tyre’s familie roep ik op tot vreedzaam protest”, zei hij.
Nichols werd aangehouden op 7 januari door vijf leden van de ‘SCORPION’-eenheid, een afdeling van de politie die door zijn nadrukkelijke aanwezigheid in de stad misdaden als beroving moet tegengaan. Hoewel hij rustig bleef, is op de persoonlijke camera’s van de agenten te zien hoe hij agressief uit de auto werd gehaald en op pepperspray werd getrakteerd. Uiteindelijk vluchtte hij te voet, maar de agenten haalden hem in en werkten hem tegen de grond, nog geen honderd meter van zijn huis.
Klappen en elektrische schokken
Een hoog op een paal geplaatste observatiecamera van de politie liet zien wat er toen gebeurde: Nichols kreeg een serie klappen met de wapenstok en elektrische schokken met een taser; om de beurt kwamen de agenten naar hem toe, breed uithalend voor een schop of een vuistslag tegen het hoofd. Dat laatste terwijl hij korte tijd weer op de been werd gehouden.
Uiteindelijk lieten de vijf hem nog zwak bewegend op de grond liggen terwijl ze onderling bespraken hoe hun slachtoffer het ernaar had gemaakt. Pas 22 minuten later kwam er medische hulp. Nichols, vader van een vier jaar oud zoontje, overleed drie dagen later.
De moordpartij herinnert aan eerdere geruchtmakende gevallen van op video vastgelegd politiegeweld tegen zwarte Amerikanen, beginnend in 1991 met het in elkaar slaan door agenten van de automobilist Rodney King in Los Angeles. Net als in Memphis gebeurde dat na een achtervolging, in zijn geval omdat hij onder invloed reed.
In 2014 overleed Eric Garner in New York doordat een politieman, die hem wilde arresteren voor het verkopen van illegale sigaretten, hem in een nekklem hield. In 2015 werd Walter Scott in North Charleston in de rug geschoten, op de vlucht voor een agent die hem had aangehouden voor een niet functionerend remlicht.
En in 2020 overleed in Minneapolis George Floyd nadat een politieman die hem wilde arresteren voor het betalen met vals geld, minutenlang een knie op zijn nek hield.
Een aantal van die gevallen leidde tot demonstraties in het hele land, die soms uitliepen op geweld, omdat het telkens weer ging om een zwarte burger die een ontmoeting met witte politiemensen niet overleefde. Maar in Memphis ontbreekt dat aspect: Nichols was zwart, maar alle vijf agenten zijn dat ook. En ze werden ontslagen door een zwarte hoofdcommissaris die van het hervormen van de politie haar speerpunt heeft gemaakt.
Politiecultuur
Voor sommigen zit er desondanks nog steeds een raciaal aspect aan de dood van Nichols. De advocaat van de familie, Ben Crump, zei vrijdag: “Wat opkomen voor de burgerrechten van slachtoffers van extreem politiegeweld mij heeft geleerd, is dat niet het ras van de politieagent bepalend is voor de hoeveelheid geweld, maar het ras van de burger.”
Maar mogelijk zal de discussie in de VS de komende dagen vooral gaan over de cultuur van de politie, de in vergelijking met andere landen korte opleiding en het gebrek aan een centraal register van niet functionerende agenten. Een discussie die overigens al speelt sinds een amateurfilmer ruim dertig jaar geleden de aanval op Rodney King vastlegde.
