Van Submission naar Soumission: is Houellebecq de nieuwe Van Gogh?

Al weken voor de uitgave van Houellebecqs Soumission is er ophef over het boek. In Soumission krijgt Frankrijk in 2022 zijn eerste islamitische president. Het land wordt geïslamiseerd en vrouwen krijgen een ondergeschikte rol. Zo wordt de minirok verboden en mogen vrouwen niet langer werken. Maar niet alles is negatief. De werkloosheid is gedaald, vrouwen moeten immers thuisblijven, de criminaliteit is afgenomen en de orde is teruggekeerd.

Voorstanders zien in het boek slechts een geestige satire op de angst voor de islam. Maar tegenstanders zien het boek als een directe aanval op hun geloof, die een spookbeeld oproept van een islamitische president in een land met de grootste moslimpopulatie van Europa.

In het literatuurtijdschrift The Paris Review laat Houellebecq weten dat zijn boek geen provocatie is, maar een beeld op een mogelijke toekomst. Wel geeft hij dinsdag in het Franse journaal toe dat hij gebruikgemaakt heeft van de mogelijkheid "angst aan te jagen."

Het boek hield de gemoederen in Frankrijk de afgelopen tijd zo erg bezig dat de Franse president François Hollande zich eerder deze week geroepen voelde het land toe te spreken naar aanleiding van de commotie rondom het boek. Hij zei het boek te zullen lezen en riep de Fransen op zich niet te "laten kwellen door bangheid."

Submission
Houellebecqs verhaal roept herinneringen op aan Theo van Gogh. Van Gogh maakte in 2004 een controversiële film met dezelfde titel, over de vrouwonvriendelijke onderwerping die de islam volgens hem kenmerkt. Van Gogh maakte de film in opdracht van Ayaan Hirschi Ali. Beiden ontvingen meerdere doodsbedreigingen vanwege de film. Van Gogh werd kort nadat de film was uitgebracht doodgeschoten door de geradicaliseerde moslim Mohammed B.

Van Gogh riep tijdens zijn leven veelvuldig de woede van moslims over zich af door zijn uitingen over moslims. Hij ontving geregeld bedreigingen, die hij vervolgens op zijn eigen website De Gezonde Roker plaatste. Hij had een grote hekel aan inperkingen van de vrijheid van meningsuiting en had felle uitspraken over het geloof. In zijn columns sprak hij ook over de islam. In de HP/De Tijd uit 1995 noemt hij moslims "boodschappers van de achterlijkste duisternis" en in een column op zijn eigen website beschrijft hij ze als "geitenneukers".

"De meest stomme religie"
Ook Houellebecq is islamkritiek niet vreemd. Wanneer in 2002 zijn boek Platform uitkomt noemt hij in een interview de islam "de meest stomme religie" en zegt hij dat de Koran slecht geschreven is. Houellebecq ontvangt verschillende doodsbedreigingen en wordt aangeklaagd wegens aanzetten tot haat en discriminatie op basis van godsdienst, hij wint de rechtszaak uiteindelijk op basis van vrijheid van meningsuiting.

In het laatste nummer voor de aanslag maakte Charlie Hebdo volop grappen over Soumission. Houellebecq was op de cover te zien als tovenaar die voorspelt: "In 2022 doe ik aan de ramadan."

Gevlucht
Houellebecq heeft de promotie van zijn roman inmiddels wel opgeschort en hij heeft Parijs tijdelijk verlaten. Zijn agent laat aan de Franse tv weten dat hij voorlopig op het platteland verblijft.

Houellebecq was goed bevriend met journalist en econoom Bernard Maris, die omkwam tijdens de schietpartij bij Charlie Hebdo. Hij laat weten "diep geraakt" te zijn door alle gebeurtenissen. Houellebecq wil op het platteland bijkomen van alle gebeurtenissen.